تحليل جايگاه سكونتگاه هاي روستايي در برنامه هاي كلان توسعه كشور

در دهه‌هاي گذشته، گردشگري به يكي از مهم‌ترين بخش‌هاي اقتصادي در بسياري از كشورهاي جهان تبديل شده است و دولت‌ها سياست‌هاي مختلفي را به منظور توسعه‌ي گردشگري و زيربخش‌هاي آن در مقياس‌هاي گوناگون، از سطوح محلي تا سطح ملي، به­كار گرفته‌اند و در اين باره همكاري‌هاي بين‌المللي نيز رو به گسترش است. گردشگري روستايي نيز يكي از انواع مهم و روبه‌رشد بخش گردشگري شناخته مي‌شود كه فعاليت­هاي مختلفي را دربر مي‌گيرد. در دهه‌هاي گذشته به‌ويژه از دهه‌ي 1990، به دليل ركود بخش كشاورزي و مشكلات فراروي جوامع روستايي، همواره متخصصان و برنامه­ريزان توسعه‌ي روستايي بر اهميت توسعه‌ي گردشگري روستايي، به عنوان راهبردي براي كمك به فرايند كلي توسعه‌ي روستايي تأكيد كرده­اند. مقاله حاضر با استفاده از شيوه اسنادي و تحليل متون توسعه، جايگاه گردشگري روستايي در برنامه­هاي كلان توسعه‌ي كشور با تأكيد ويژه بر برنامه‌هاي پنج‌ساله‌ي توسعه را مورد ارزيابي قرار مي­دهد. يافته­هاي پژوهش نشان مي­دهد كه تا برنامه‌ي چهارم (1388-1384) گردشگري روستايي جايگاه مشخص و قانوني در برنامه‌ي توسعه‌ي كشور نداشته است، در اين برنامه به­طور هر چند گذرا توسعه‌ي گردشگري روستايي به­عنوان يكي از فعاليت‌هاي داراي مزيت نسبي در نواحي روستايي معرفي شده است. در برنامه‌ي پنجم (1394-1390)، براي نخستين بار حمايت از گردشگري­روستايي در چارچوب اختيارات سازمان ميراث فرهنگي، صنايع­دستي و گردشگري مطرح گرديد. اما در اين برنامه نيز جايگاه گردشگري روستايي در چارچوب فرايند كلي توسعه‌ي يكپارچه‌ي روستايي به روشني مشخص نشده است و به­عنوان پديده‌اي كه مي‌تواند، با توجه به ويژگي‌هاي متنوع سكونتگاه‌هاي روستايي كشور به صورت اشكال و الگوهاي متعدد توسعه يابد به متنوع سازي فعاليت‌ها و توسعه‌ي اقتصادي روستاها كمك كند، مورد توجه قرار نگرفته است.