مطالعه‌ي مزرعه‌اي و ميكروسكوپي خود و دگرناسازگاري دو اكوتيپ‌ ارزشمند گل‌محمدي

به‌منظور بررسي خود و دگرناسازگاري دو اكوتيپ كاشان و آذران گل‌محمدي (Rosa damascena Mill..) آزمايشي در قالب طرح بلوك‌هاي‌ كامل تصادفي با چهار تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه تربيت مدرس در سال‌هاي زراعي 921391 انجام گرفت. در اين آزمايش پس از آزمون دانه گرده دوبار گرده‌افشاني مصنوعي با فاصله 24 ساعت انجام شد. بدين شكل كه گرده‌ي هر اكوتيپ براي گرده‌افشاني خود و اكوتيپ ديگر و گونه گل نسترن (R. canina) نيز به‌عنوان گرده‌دهنده استفاده شد. تعيين خود و دگرناسازگاري به دو روش گرده‌افشاني كنترل شده و مطالعات ميكروسكوپي انجام شد. نتايج گرده‌افشاني كه حاصل بررسي درصد نمو، وزن، طول و عرض هيپ و ميزان تشكيل بذر در هر هيپ بود نشان داد كه دگرگرده‌افشاني اكوتيپ‌ها با گونه گل نسترن سازگار اما ساير تلاقي‌ها ناسازگار بودند و همچنين تيمار دوبار گرده‌افشاني نتايج بهتري را نشان دادند. مطالعه ميكروسكوپي نيز با نتايج مزرعه‌اي مطابقت داشت و رشد لوله‌ي گرده در خامه نشان داد كه تنها لوله‌ي گرده گونه گل نسترن توانست به انتهاي خامه برسد. همچنين، از بين بهترين تيمارهاي جوانه‌زني غلظت 50 پي‌پي‌ام اسيد بوريك بعد از 24 ساعت و در تيمارهاي رشد لوله گرده غلظت 200 پي‌پي‌ام اسيد بوريك انتخاب شدند. طبق نتايج به‏دست آمده، انتخاب منبع گرده‌دهنده مناسب و تكرار دوره‌هاي گرده‌افشاني از عوامل موثر در ايجاد هيبريد در گل‌محمدي مي‌باشند؛ كه تيمار دگرگرده‌افشاني كنترل شده با گرده گل نسترن با دوبار گرده‌افشاني، مناسب‌ترين نتيجه‌ را در فاكتورهاي اندازه‌گيري شده نشان دارد.