اثر زمان نشاكاري و تراكم بوته بر ماده خشك و فنل كل شاخساره گياه دارويي سرخارگل [Echinaceae purpurea (L.) Moench] در ساري

سرخارگل (Echinacea purpurea) پرفروش‌ترين گياه دارويي در اروپا و ايالات‌متحده است كه براي درمان سرماخوردگي استفاده مي‌شود. اين آزمايش به‌‌صورت كرت‌هاي خرد‌شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه پژوهشي پژوهشكده ژنتيك و زيست‌فناوري طبرستان در سال زراعي 1391-1392، اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي شامل سه زمان نشاكاري (20 فروردين، 19 ارديبهشت و 18 خرداد در بهار 1392) در كرت‌هاي اصلي و سه تراكم بوته (7، 10 و 16 بوته در مترمربع) در كرت‌هاي فرعي بود. نتايج نشان داد كه اگرچه تأخير در كاشت سبب كاهش ماده خشك شاخساره، برگ و ساقه شد، ولي افزايش تراكم تا 10 بوته در مترمربع تا اندازه‌اي اثر نامطلوب تأخير در كاشت را جبران كرده است كه نشان مي‌دهد تاريخ كشت زودتر و تراكم 10 بوته در مترمربع براي افزايش كميت اين ويژگي‌ها مناسب‌تر بوده‌اند. نسبت ماده خشك شاخساره/ گل شاخساره/ ساق شاخساره/ برگ بود. بيشترين نسبت ماده خشك شاخساره/ ساقه و شاخساره/ (برگ+گل) مربوط به تاريخ‌ كشت خرداد و بيشترين نسبت ماده خشك شاخساره/ گل مربوط به تاريخ كاشت ارديبهشت ماه بود. بيشترين مقدار فنل كل برگ و ساقه به ترتيب 51.1 و 35.9 ميلي‌گرم گاليك اسيد در گرم ماده خشك بود كه در تاريخ كشت 20 فروردين و تراكم 10 بوته در مترمربع به‌دست آمد. بيشترين محتواي فنلي گل‌ها (56.5 ميلي‌گرم گاليك اسيد در گرم ماده خشك) در تاريخ كاشت 19 ارديبهشت و تراكم 10 بوته در مترمربع اندازه‌گيري شد. مقدار فنل كل گل‌ها برگ‌ها ساقه‌ها بود. در كل، مي‌توان چنين استنباط كرد كه احتمالاً نشاكاري زودهنگام سرخارگل‌ در 20 فروردين ماه و با تراكم 10 بوته در مترمربع براي توليد ماده خشك و فنل كل از برگ‌ها و ساقه‌ها و تأخير در كاشت تا 19 ارديبهشت و تراكم 10 بوته در مترمربع، براي توليد ماده خشك و فنل كل از گل‌ها، در شرايط اين آزمايش مناسب است.