بررسي برخي ويژگي‌هاي كمّي و فيزيولوژيك گياه دارويي رزماري تحت ‌تأثير كودهاي بيولوژيك و شيميايي در چين‏هاي مختلف

به‌منظور بررسي تأثير كودهاي بيولوژيك، شيميايي و چين‌هاي مختلف بر برخي ويژگي‌هاي گياه دارويي رزماري (Rosmarinus officinalis L.)، آزمايشي به‌صورت كرت‌هاي خرد شده بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار، در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه زابل اجرا شد. سه نوبت چين؛ چين اول پاييزه (اواخر پاييز)، چين اول بهاره (اواخر بهار) و چين دوم پاييزه (شش ماه بعد از چين اول پاييزه) عامل اصلي و كودهاي بيولوژيك ازتوبارور، فسفاته بارور2، پتا بارور، كود كامل شيميايي NPK 20:20:20 و شاهد، عامل فرعي در نظر گرفته شدند. نتايج نشان داد كه چين اول بهاره بيشترين تأثير را بر درصد اسانس و عنصر فسفر و چين دوم پاييزه بيشترين اثر را بر درصد آب نسبي برگ و ميزان عناصر پتاسيم و سديم داشت. تحت تأثير انواع كودها مقادير پروتئين، كربوهيدرات محلول، عملكرد ماده خشك، درصد و عملكرد اسانس، درصد و عملكرد روغن، آب نسبي برگ، كلروفيل‌، كاروتنوئيدها و عنصر نيتروژن در مقايسه با شاهد به‌طور معناداري افزايش يافتند. بيشترين ميزان عنصر فسفر (7352 ميلي‌گرم بر كيلوگرم) از كاربرد كود بيولوژيك فسفاته بارور2 و بيشترين ميزان عنصر پتاسيم و كمترين ميزان عنصر سديم به‌ترتيب (5542 و 4760 ميلي‌گرم بر كيلوگرم) از مصرف كود بيولوژيك پتابارور حاصل شدند. تحت‌تأثير برهمكنش چين اول بهاره و كود بيولوژيك ازتوبارور، مقادير پروتئين، عملكرد ماده خشك و روغن، درصد روغن، محتوي كلروفيل a، b و كل به‌ترتيب 28.36 ميلي‌گرم بر ليتر، (3294 و 53.90 كيلوگرم در هكتار)، 1.63، 6.66، 1.94 و 81.4 ميلي‌گرم بر گرم به‌طور معناداري افزايش يافتند. برهمكنش چين اول بهاره و كود بيولوژيك پتابارور بيشترين ميزان عملكرد اسانس (41.60 كيلوگرم در هكتار) و چين دوم پاييزه و كود بيولوژيك ازتوبارور، بالاترين مقدار نيتروژن (12955 پي‌پي‌ام) را در شاخساره توليد كردند. نتايج نشان داد كه كاربرد كود بيولوژيك ازتوبارور در چين اول بهاره باعث بهبود و افزايش ويژگي‌هاي كمّي و فيزيولوژيك رزماري شد كه احتمالاً چنين تأثيري به‌دليل تسهيل جذب نيتروژن و شرايط محيطي بهينه فصل بهار براي رشد و نمو گياه بوده است.