تأثير تيمارهاي كودي و رژيم‌هاي آبياري بر عملكرد دانه و ويژگي‌هاي كيفي دانه آفتابگردان

اين پژوهش به‌منظور بررسي تأثير تيمارهاي مختلف حاصلخيزي خاك بر عملكرد و صفات كيفي آفتابگردان (Helianthus annus L.) رقم آذرگل، تحت رژيم‌هاي متفاوت آبياري، در سال‌هاي 1391 و 1392 در مزرعۀ پژوهشي دانشكدۀ كشاورزي دانشگاه تربيت مدرس، به‌صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوك كامل تصادفي و در سه تكرار اجرا شد. سه رژيم آبياري شامل آبياري پس از مصرف 30، 50 و 70 درصد رطوبت قابل استفاده در عمق توسعه ريشه، به‏عنوان عامل اصلي و هشت تيمار كودي شامل تأمين كامل نيتروژن گياه ازطريق كود شيميايي اوره، كود شيميايي اوره+كود دامي، زئوكمپوست ورمي‌كمپوست، زئوپونيكس، زئوكمپوست + ورمي‌كمپوست، زئوكمپوست + زئوپونيكس، ورمي‌كمپوست + زئوپونيكس، عامل فرعي در نظر گرفته شدند. نتايج نشان داد كه در شرايط آبياري مطلوب (آبياري پس از مصرف 30 درصد رطوبت قابل استفاده) بيشينه عملكرد دانه به‌عنوان مهم‌ترين صفت بررسي‌شده از تيمارهاي آلي تركيبي به‏دست آمد. در شرايط تنش كم‌آبي (آبياري پس از مصرف 50 و 70 درصد رطوبت قابل استفاده) تيمارهاي آلي داراي زئوليت بيشتر (زئوكمپوست، زئوپونيكس و زئوكمپوست + زئوپونيكس) عملكرد دانه بهتري را حاصل كردند. در شرايط تنش كم‌آبي شديد (آبياري پس از مصرف 70 درصد رطوبت قابل استفاده) تيمارهاي آلي داراي زئوليت بيشتر شامل زئوكمپوست، زئوپونيكس و زئوكمپوست + زئوپونيكس در مقايسه با تيمار شيميايي به‌ترتيب درصد روغن را 8، 9 و 13 درصد در سال نخست 13، 10 و 12 درصد در سال دوم افزايش دادند. كاربرد تيمارهاي كود آلي با افزايش ميزان اسيدهاي چرب لينولئيك و اولئيك دانه سبب افزايش كيفيت روغن دانه آفتابگردان شد. يافته‌هاي اين پژوهش نشان داد كه با كاربرد تركيبي كودهاي آلي فرآوري‌ شده مانند ورمي‌كمپوست، زئوكمپوست و زئوپونيكس در زراعت آفتابگردان علاوه بر توليد محصولي سالم با عملكردي قابل قبول، مي‌توان مصرف كودهاي شيميايي را نيز كاهش داد.