اثربخشي آموزش مهارت‌هاي اجتماعي بر عزّت‌نفس دانش‌آموزان مبتلا به اختلال كم‌توجهي و بيش‌فعالي

Effectiveness of social skills training on self-esteem of students with attention deficit/hyperactivity disorder

پژوهش حاضر به‌منظور بررسي اثربخشي آموزش مهارت‌هاي اجتماعي بر عزّت‌نفس دانش‌آموزان مبتلا به اختلال كم‌توجهي و بيش‌فعالي انجام شد. اين پژوهش يك مطالعۀ شبه آزمايشي با طرح پيش‌آزمون - پس‌آزمون با گروه كنترل بود. جامعۀ آماري دانش‌آموزان پسر 8 - 12 سالۀ مبتلا به اختلال كم‌توجهي و بيش‌فعالي در مقطع ابتدايي شهر تهران بودند. 32 نفر از اين دانش‌آموزان به شيوۀ نمونه‌گيري در دسترس انتخاب و به صورت تصادفي در دو گروه آزمايش و كنترل (16 نفر در هر گروه) قرار گرفتند و سپس با استفاده از پرسشنامه‌هاي اطلاعات سياهۀ رفتاري كودك ( آخنباخ/1978) و عزت نفس كوپر اسميت (‌1967) سنجيده شدند. گروه آزمايش طي 10 جلسۀ­ يك ساعته، تحت آموزش برنامۀ مهارت‌هاي اجتماعي قرار گرفتند. داده‌ها با استفاده از تحليل كوواريانس تك متغيري با استفاده از نرم‌افزار آماري SPSS تحليل شد. نتايج پژوهش نشان داد كه با آموزش مهارت‌هاي اجتماعي، عزّت نفس دانش‌آموزان پسر مبتلا به اختلال كم‌توجهي و بيش فعالي به طور معنا‌داري افزايش يافت (01/0=P) و اين اثر تا يك ماه بعد از جلسات آموزشي تداوم داشت. از يافته‌هاي به‌دست آمده مي‌توان نتيجه گرفت كه آموزش مهارت‌هاي اجتماعي به دانش‌آموزان مبتلا به اختلال كم‌توجهي و بيش فعالي مي‌تواند، ميزان عزّت‌نفس آن‌ها را افزايش دهد، لذا تدوين برنامه‌هاي مدون آموزش مهارت‌هاي اجتماعي و گنجاندن آن در برنامه‌هاي آموزشي اين كودكان به عنوان آموزش مكمل، مفيد خواهد بود.

The present research aimed to examine the effectiveness of training social skills on self-esteem of students with attention deficit/hyperactivity disorder. The study was quasi-experimental with pretest-posttest design and control group. The statistical population sonsisted of 8 to 12 years old boys in Tehran during 2013- 2014 semester who had attention deficit/hyperactivity disorder. A number of 32 of these students were chosen by convenience sampling method and were assigned randomly to experiment and control groups (16 in each). The tools used were Child Behavior Checklist (Achenboach/1978) and Cooper-Smith Self-esteem Inventory (1967). The experiment group was trained using the Social Skills Program in 10 sessions (each lasted one hour). The data were analyzed by analysis of covariance using SPSS software. The results showed that the self-esteem of students with attention deficit/hyperactivity disorder was increased significantly in exprement group in comparison with the control group (P= 0.01) and this effect lasted for one month after intervention. It is concluded that teaching social skills to students with attention deficit/hyperactivity disorder can enhance their self-esteem Therefore, preparing schedueled social skills programs and including this program in training programs of these children as complementary education can be usefu