اثر تنش كم آبي بر عملكرد و شاخص‌هاي فيزيولوژيكي و بيوشيميايي برخي توده‌هاي خربزه بومي ايران

Effect of water deficit stress on yield, physiological and biochemical traits of some Iranian melon accessions

به منظور بررسي اثر تنش كم‌آبي بر عملكرد و ويژگي‌هاي فيزيولوژيكي برخي از توده‌هاي خربزه ايراني، آزمايشي به صورت كرت‌‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه زنجان در سال 1394 اجرا گرديد. تيمار‌هاي آزمايشي شامل هفت توده خربزه (قلم‌قاش، روشي، زركه، قبادلو، ريش‌بابا، گركه، كاليار) و سه سطح آبياري (40، 70 و 100 درصد نياز آبي گياه) بود. در اين آزمايش فعاليت آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيداني، هدايت روزنه­اي، محتواي پرولين، محتواي نسبي آب برگ، شاخص پايداري غشاء سلولي، پراكسيد هيدروژن و مالون دي ­آلدئيد اندازه‌گيري شدند .نتايج نشان داد كه تنش كم‌آبي باعث كاهش شاخص پايداري غشاء سلولي، محتواي نسبي آب برگ، هدايت روزنه ­اي و عملكرد در همه توده‌ها گرديد. بيش‌ترين محتواي پرولين در توده گركه، بالاترين فعاليت آنزيمهاي كاتالاز و پراكسيداز به ترتيب در توده‌هاي زركه و قبادلو در شرايط كم‌آبياري 40 درصد مشاهده شد. مقدار پراكسيد هيدروژن و مالون دي­ آلدئيد در شرايط تنش كم‌آبي به‌طور معني‌داري در مقايسه با شاهد افزايش يافت. اثر متقابل تنش كم‌آبي بر فعاليت آنزيم‌هاي كاتالاز و پراكسيداز، محتواي پرولين، پراكسيد هيدروژن و عملكرد معني‌دار بود. با توجه به نتايج، بيش‌ترين و كم‌ترين درصد كاهش عملكرد به ترتيب در توده زركه (65/17 درصد) و ريش‌بابا (41/16 درصد) در آبياري 40 درصد نسبت به آبياري معمولي مشاهده شد كه به ترتيب حساس‌ترين و متحمل‌ترين توده از لحاظ اين صفت به تنش كم‌آبي بودند.

In order to evaluate the effect of water deficit stress on yield and physiological characteristics of some Iranian melon accessions, an experiment was carried out in a split plot based on randomized complete block design with three replicates in research filed of university of Zanjan during 2015. Treatments consisted arrangement of three irrigation levels (100, 70 and 40% ETc) and 7 Iranian melon accessions (Ghalam Ghash, Roshe, Zerke, Rish Baba, Ghobadloo, Garake and Kalyar). In this experiment, antioxidant enzyme activity, stomatal conductance, proline content, leaf relative water content, cell membrane stability index, hydrogen peroxide and malondialdehyde was measured. The results showed that water deficit stress reduced cell membrane stability index, leaf relative water content and stomatal conductance) and yield. The highest proline content in “Garake”, and maximum catalase and peroxidase enzymes activity was observed in “Zerke” and “Gobadloo” respectively under deficit irrigation 40% ETc. Hydrogen peroxide and malondialdehyde contents significantly increased under water deficit stress. According to the results, the highest (65.17%) and lowest (41.16 %) yield reduction was observed in “Zerke” and “Rish Baba” accessions respectively under irrigation 40% ETc compared to irrigation 100% ETc, thah were sensitive and tolerance accession to the water deficit stress, respectively.