بررسي مقايسه‌اي اثربخشي روش خودآموزي كلامي و بازي‌هاي ادراكي- حركتي بر سازماندهي رفتاري - هيجاني و مهارت حل مسأله در دانش‌آموزان مبتلا به اختلال كاستي‌توجه – بيش‌فعالي

Comparative study of the effectiveness of verbal self-instruction and perceptual-motor games on behavioral-emotional organization and problem-solving skills in high school students

دانش‌آموزان مبتلا به اختلال كاستي‌توجه – بيش‌فعالي از جمله افرادي هستند كه در مهارت حل مسأله و سازماندهي رفتاري- هيجاني با مشكلاتي رو به رو هستند. هدف پژوهش حاضر بررسي مقايسه‌اي اثربخشي روش خودآموزي كلامي و روش بازي‌هاي ادراكي- حركتي بر سازماندهي رفتاري- هيجاني و مهارت حل مسأله دانش‌آموزان مبتلا به اختلال كاستي‌توجه – بيش‌فعالي شهر تبريز بود. اين پژوهش نيمه آزمايشي و از نوع پيش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعۀ آماري شامل كليۀ دانش‌آموزان پسر مدارس ابتدايي شهر تبريز در سال تحصيلي 97-96 بود و نمونۀ پژوهش به تعداد 60 نفر كه بر اساس ملاك‌هاي تشخيصيDSM-5 و پرسشنامۀ نشانه‌هاي مرضي كودكان (CSI-4) به عنوان دانش‌آموزان مبتلا به اختلال كاستي‌توجه – بيش‌فعالي تشخيص داده شدند كه 40 نفر از آن‌ها به صورت تصادفي در دو گروه آزمايش و 20 نفر نيز در گروه گواه جايدهي شدند. براي جمع‌آوري داده‌ها از مقياس عصب روان‌شناختي كودك و نوجوان كانرز (2004) و براي تحليل داده‌ها از آزمون تحليل كواريانس چند متغيره استفاده شده است. مقايسۀ ميانگين‌ها نشان داد كه نمره‌هاي سازماندهي رفتاري- هيجاني و مهارت حل مسأله در روش بازي‌هاي ادراكي – حركتي و خودآموزي كلامي در پيش‌آزمون بالاتر از پس‌آزمون بود. نهايتأ، در مقايسۀ اثربخشي روش بازي‌هاي ادراكي- حركتي و روش خودآموزي كلامي بر سازماندهي رفتاري- هيجاني و مهارت حل مسأله دانش‌آموزان تفاوت چنداني مشاهده نشد. براساس يافته‌ها مي‌توان بيان كرد كه انجام مداخله‌هاي مناسب مانند استفاده از روش خودآموزي كلامي و بازي‌هاي ادراكي- حركتي مي‌تواند در درمان مشكلات رفتاري- هيجاني، افزايش مهارت حل مسأله و بهبود مهارت‌هاي شناختي دانش‌آموزان مبتلا به اختلال كاستي‌توجه – بيش‌فعالي مؤثر باشد.

Aim: The purpose of the present study was to compare the effectiveness of verbal self-instruction method and perceptual-motor games on behavioral-emotional organization and problem solving skills of high school students in Tabriz. Methods. This was an experimental study with pre-test and post-test design and a control group. The statistical population includes all boy students in Tabriz primary schools in the academic year of 2017-2018. Based on DSM-5 diagnostic criteria and CSI-4 questionnaire, they were diagnosed as uncontrolled and hypreactive students. Finally, 60 students were selected using cluster sampling method, 40 of whom were assigned randomly to two experiment groups and 20 students to the control group. To collect the data, Conners’ Psychological Nursing Scale was used and multivariate analysis of covariance was used to analyze the data. Results. Comparison of means shows that behavioral-emotional organization and problem-solving skills in cognitive-motor skills and verbal self-learning in pre-test are higher than the post-test. Finally, comparing the effectiveness of perceptual-motor method and verbal self instruction method, there was no significant difference in behavioral-emotional organization and problem solving skills among students. Conclusion. Based on the findings, it can be concluded that proper interventions such as using verbal self-learning and perceptual-motor games can be useful in treating behavioral-emotional problems, increase problem-solving skills and improve cognitive skills of hyperactive students.