پديد آورندگان :
عزيزي، فرحناز دانشگاه تبريز - دانشكده علوم طبيعي , اصغري مقدم، اصغر دانشگاه تبريز - دانشكده علوم طبيعي , ناظمي، اميرحسين دانشگاه تبريز - دانشكده كشاورزي
چكيده فارسي :
حفاظت كيفي منابع آب هاي زيرزميني به عنوان يكي از با ارزش ترين منابع ملي امري حياتي مي باشد. يكي از راه هاي مناسب براي جلوگيري از آلودگي آب هاي زيرزميني، بررسي تغييرات مكاني كيفيت آب هاي زيرزميني و شناسايي مناطق آسيب پذير آبخوان است. تغييرات مكاني شوري آب زيرزميني دشت ملكان، با معرفي شاخص كيفي نفوذ آب شور (GWQISI)، با تلفيق 5 معيار TDS وCl−/sum Anion و Cl−/(HCO3− + CO32-) و Na+/(Na+ + Cl−) وCa2+/(HCO3− + SO42-) ، بررسي شده است. همچنين در اين پژوهش آسيب پذيري آبخوان ساحلي دشت ملكان، با معرفي مدل تصميم گيري جديد چند معياره (IDLRT) مورد ارزيابي قرار گرفته است. مدل IDLRT نيز بر اساس 5 پارامتر، ميزان بزرگي و گستردگي آب شور نفوذ كرده (I)، فاصله از ساحل(D)، ارتفاع سطح آب هاي زيرزميني بالاتر از ميانگين سطح دريا (L)، تغذيه (R) و ضخامت آبخوان (T) حاصل شده است. نتايج تحليل حساسيت مدل به دو روش تك پارامتري و حذف پارامتر، نشان مي دهد، پارامتر ميزان تغذيه بيشترين تاثير را بر شاخص آسيب پذيري دارد. براساس نتايج حاصل از مدل IDLRT، در حدود 22/15، 49/45 و 28/4 درصد از آبخوان به ترتيب داراي آسيب پذيري بسيار كم، كم و متوسط مي باشد. نقشه پهنه بندي شوري دشت بر اساس شاخص GWQISI گوياي اين است كه حدود 1/75، 4/25 و 62/4 كيلومتر مربع از سفره آب زيرزميني مورد مطالعه بترتيب تحت تاثير شوري شديد، بالا و متوسط مي باشد. نتايج نشان مي دهد كه در حال حاضر بخش شمالي و شمال غربي دشت تحت نفوذ آب شور قرار دارد.
چكيده لاتين :
As the most valuable natural resources, protection and
management of groundwater is vital. One of the best ways to
protect groundwater resources is identifying the aquifer
vulnerable areas and monitoring groundwater quality spatial
variations. The spatial variation of the groundwater salinity,
has been evaluated in Malekan aquifer, introducing a new
method named GWQISI, which has digitally integrated TDS,
Cl-/sum Anion, Cl-/ (HCO3
- + CO3
2-), Na+/ (Na+ + Cl-) and
Ca2+/ (HCO3
- + SO4
2-) ratios. Also, this paper presents the
vulnerability mapping of the coastal aquifer system using new
multi-criteria decision model of IDLRT. Five thematic layers
have been created to adopt the most indicative criteria for
investigating the groundwater degradation trends from
saltwater intrusion. These layers included the magnitude of
existing status of saltwater intrusion, Recharge (R), Level of
groundwater above the mean sea level (L), Distance from the
shore (D) and the aquifer saturated Thickness (T). The results
of sensitivity analysis, using both the map removal and single
parameter methods, indicated that the Recharge (R) has the
most significant impact on the vulnerability index. The
groundwater vulnerability map based on the IDLRT results,
indicated that about 22.15, 49.45 and 28.4 percent of Malekan
aquifer has very low, low and moderate vulnerability,
respectively. Based on the GWQISI results, about 1.75, 4.25
and 62.4 km2 of Malekan aquifer are extermly, highly and
moderately influenced by salinity, respectively. The results
revealed that the northwest part is the most affected zone by
salinity.
