ارزيابي عملكرد ژنوتيپ‌هاي بومي نخود تيپ كابلي در شرايط ديم

نخود در ايران به صورت ديم كشت مي‌شود و معمولاً دوره پر شدن دانه آن با فصل گرما، كم آبي و افزايش ميزان تبخير و تعرق مصادف است كه موجب كاهش عملكرد دانه مي‌شود، از اين رو جستجو براي دستيابي به ژنوتيپ‌هاي برتر كه افزايش و ثبات عملكرد نخود در شرايط ديم را موجب شوند بسيار حائز اهميت است. با اين هدف، بيست و دو ژنوتيپ نخود تيپ كابلي به همراه سه رقم اصلاح شده آرمان، آزاد و هاشم در مزارع آزمايشي مراكز تحقيقات كشاورزي استان‌هاي كرمانشاه، كردستان، لرستان و آذربايجان غربي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در دو سال زراعي 921390 كاشته شدند و صفات فنولوژيكي و زراعي آن‌ها در هر سال اندازه‌گيري شد. تجزيه واريانس مركب داده‌ها نشان داد كه اثر متقابل ژنوتيپ در محيط بر صفات روز تا آغازگلدهي، روز تا رسيدگي، تعداد غلاف در بوته، ارتفاع بوته، عملكرد تك بوته، وزن صد دانه و عملكرد دانه معني‌دار بود (P≤0.01). ارتفاع كانوپي ژنوتيپ 5671 با ارقام آرمان و آزاد از نظر آماري اختلاف معني‌داري نداشت. ژنوتيپ 5551 با ميانگين تعداد 23 غلاف در بوته، اختلاف معني‌داري (P≤0.05) با ارقام هاشم، آرمان و آزاد نشان داد. ژنوتيپ‌هاي 5654، 6325، 5296، 5618 و 5843 به ترتيب بيشترين ميانگين شاخص برداشت را داشتند. تجزيه پايداري و رسم نمودار باي‌پلات نشان داد ژنوتيپ‌هاي 5171، 5296، 5654، 6084 و 6325 عملكرد دانه بالاتر و پايداري بيشتري در مقايسه با ساير ژنوتيپ‌ها داشتند.