امكان‌سنجي تراكم‌زدايي از تهران با اجرايي نمودن انتقال يا تفكيك پايتخت (مطالعه تطبيقي برخي كشورها)

كلانشهر تهران امروزه علاوه بر تمركز سياسي - اداري، با گونه‌هاي مختلف ديگري از تمركز نيز مواجه است. در اين زمينه مي‌توان از تمركز اقتصادي - مالي، اجتماعي - فرهنگي، بهداشتي - درماني، علمي - آموزشي، جمعيتي، صنعتي و .... نام برد. اين مهم را نبايد از نظر دور داشت كه ذات دولت محور قانون اساسي، ساختار حقوقي - سياسي بسيط و رسوخ فرهنگ سياسي تمركزگرا، در شكل‌گيري گونه‌هاي مختلف تمركز در تهران تاثير بسزايي داشته‌اند. ناگفته پيداست كه عدم رعايت برابري در مقابل قانون از جانب دولت‌ها از جمله (بند 9 اصل سوم، بند 14 اصل سوم، اصل 19، اصل 48 و ...) در توسعه بيش از پيش گونه‌هاي مختلف تمركز در تهران و عدم توسعه متوازن در ميان استان‌هاي مختلف كشور تاثيري غيرقابل انكار داشته است. اين مهم را نبايد از نظر پنهان داشت كه اگرچه مركزيت سياسي و اقتصادي تهران نقش بسيار مهمي در رشد بي رويه آن داشته است؛ اما در بسياري از موارد، علت شكل‌گيري يك پديده با تداوم و حيات آن متفاوت است. بر اين اساس، اگرچه مي‌توان علت رشد بي رويه تهران را ناشي از مركزيت آن دانست؛ اما پيش‌بيني مي شود تداوم اين وضعيت با از ميان رفتن مركزيت از بين نخواهد رفت. در اين پژوهش برآنيم تا انتقال يا تفكيك پايتخت را از منظر هزينه - فايده مورد واكاوي قرار داده و با مطالعه تطبيقي انتقال يا تفكيك پايتخت در برخي كشورها به تحليل اين مهم بپردازيم. هدف اصلي اين تحقيق، تحليل ساختار حقوقي - سياسي كشور و امكان‌سنجي تراكم‌زدايي از تهران در پرتوي انتقال يا تفكيك پايتخت با توجه به درهم‌تنيدگي گونه‌هاي مختلف تمركز در پايتخت مي‌باشد.