تأثير مقادير مختلف اسيد هيوميك و عصاره ورمي¬كمپوست بر روي خصوصيات رشدي، مورفولوژيكي و فيتوشيميايي مرزه خوزستاني (Satureja khuzistanica Jamzad.)

به¬منظور بررسي تأثير كودهاي آلي (اسيد هيوميك و عصاره ورمي¬كمپوست) بر خصوصيات رشدي، مورفولوژيكي و فيتوشيميايي مرزه خوزستاني (Satureja khuzistanica Jamzad.) آزمايشي در مزرعه تحقيقاتي شركت دارويي خرمان در شهرستان خرم آباد در بهار 1392 به¬ صورت فاكتوريل در قالب بلوك¬هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. تيمارهاي مورد بررسي شامل سه غلظت 5، 10و 15 درصد عصاره ورمي¬كمپوست و مقادير 5/1، 5/2 و 5/3 ليتر در هكتار اسيد هيوميك بودند كه به صورت محلول¬پاشي مورد استفاده قرار گرفتند. فاكتورهاي مورد بررسي شامل، ارتفاع بوته، تاج بوته، طول و عرض برگ، عملكرد وزن خشك اندام هوايي، عملكرد وزن خشك برگ، بازده اسانس، عملكرد اسانس، محتواي فنل و فلاونوئيد كل بودند. تيمارهاي مختلف اسيد هيوميك و عصاره ورمي¬كمپوست بر صفات مورفولوژيكي (ارتفاع بوته، تاج بوته، طول و عرض برگ) در طي چهار مرحله نمونه¬برداري قبل از گلدهي تأثير معني¬دار نداشتند. نتايج نشان داد كه بيشترين مقدار وزن خشك اندام هوايي (460 گرم در متر¬مربع)، وزن خشك برگ (33/195 گرم در متر¬مربع) و عملكرد اسانس (38/6 گرم در متر¬مربع) در تيمار 5/3 ليتر در هكتار اسيد هيوميك و غلظت 20 درصد عصاره ورمي¬كمپوست به¬دست آمد، كه با تيمار شاهد اختلاف معني¬داري را نشان داد. بيشترين درصد اسانس (43/3 درصد) در تيمار 5/1 ليتر در هكتار اسيد هيوميك و غلظت 20 درصد عصاره ورمي¬كمپوست ديده شد. تيمار 5/2 ليتر در هكتار اسيد هيوميك و غلظت 5 درصد عصاره ورمي¬كمپوست با (56/46 ميكروگرم گاليك اسيد در ميلي¬گرم عصاره خشك) و تيمار 5/3 ليتر در هكتار اسيد هيوميك و غلظت 5 درصد عصاره ورمي¬كمپوست با (13/749 ميكروگرم روتين در ميلي گرم عصاره خشك) به ترتيب بيشترين تأثير را بر محتواي فنل و فلاونوئيد داشتند. به نظر مي¬رسد مصرف مقادير مناسب از اسيد ¬هيوميك و عصاره¬ ورمي¬كمپوست با افزايش مواد آلي خاك، از طريق بهبود فعاليت¬هاي ميكروبي خاك و نيز فراهمي جذب بيشتر عناصر غذايي، سبب افزايش ميزان فتوسنتز و ماده خشك گياهي مي¬گردد و در بين تيمار¬هاي بررسي شده، تيمار 5/3 ليتر در هكتار اسيد هيوميك و غلظت 20 درصد عصاره ورمي¬كمپوست به عنوان يكي از بهترين تيمار شناخته شد.