انتشار دي¬اكسيد¬كربن و پتانسيل گرمايش جهاني ناشي از مصرف انرژي در توليد پنبه (Gossypium herbaceum L.) در استان گلستان

مديريت صحيح در انتخاب روش¬ها مناسب عمليات¬هاي زراعي باعث كاهش مصرف سوخت، انرژي و كاهش توليد گاز¬هاي گلخانه¬اي در توليد محصولات كشاورزي مي¬شود. در اين مطالعه مقادير انرژي ورودي، خروجي و انتشار گاز¬هاي گلخانه¬اي در توليد پنبه (Gossypium hirsutum L.) در استان گلستان و شهرستان¬هاي علي¬آباد كتول و آق¬قلا مورد بررسي قرار گرفت. بدين منظور، عمليات زراعي در 100 مزرعه در دو سال زراعي 93 و 94 به صورت تصادفي انتخاب و اطلاعات مربوط به تمامي مزارع ثبت شد. مقادير مختلف كاربرد نهاده¬ها و اطلاعات جامع¬ در هر مرحله از كاشت تا برداشت جمع¬آوري و ثبت و پردازش گرديد. در حين اجراي عمليات زراعي مختلف جهت توليد پنبه با استفاده از ضرايب تبديل انرژي و انتشار گازهاي گلخانه¬اي استخراج شده از منابع متعدد براي هر عمليات معادل¬سازي شد و سپس مقدار انرژي و انتشار گازهاي گلخانه¬اي براي هر نهاده و عمليات محاسبه گرديد. با توجه به نتايج به¬دست آمده ميانگين انرژي خروجي برابر 154 گيگاژول در هكتار به¬دست آمد كه حدود شش برابر ميانگين انرژي ورودي با 26 گيگا¬ژول در هكتار مي¬باشد. دامنه انرژي¬هاي خروجي براي توليد پنبه بين 49 گيگاژول در هكتار تا 243 گيگاژول در هكتار و براي انرژي ورودي بين 15 تا 43 گيگاژول در هكتار متغير بود مقدار پتانسيل گرمايش جهاني (GWP) كل ناشي از فعاليتهاي مختلف در هر مزرعه پنبه بين 741 تا 7790 كيلوگرم معادل CO2 در هكتار متغير بوده است. بيشترين انتشار گاز¬هاي گلخانه¬اي مربوط به كود¬هاي شيميايي و مقدار گاز¬هاي گلخانه¬اي منتشر شده در نهاده¬ها كود حيواني و سوخت در رتبه¬هاي بعدي قرار داشتند. نتايج مقايسه بين انرژيهاي ورودي و پتانسيل گرمايش جهاني ناشي از آن نشان داد كه بين انرژي¬هاي ورودي در مزارع توليد پنبه و GWP ناشي از آن ارتباط مستقيمي وجود دارد. عمليات¬هاي آبياري، تغذيه و آماده¬سازي بيشترين مصرف سوخت را داشته كه متعاقب آن باعث افزايش گاز¬هاي گلخانه¬اي مي¬شود. از نتايج اين تحقيق مي¬توان به اين نتيجه رسيد كه از طريق كاهش مصرف سوخت و كاهش مصرف كود¬هاي شيميايي ميزان مصرف انرژي و انتشار گاز¬هاي گلخانه¬اي را كاهش داد.