بررسي اثرات پرايمينگ و تنش كم‌آبي بر رشد و عملكرد آفتابگردان آجيلي (Helianthus annuus L.)

به‌منظور بررسي اثر پرايمينگ و تنش كم‌آبي بر رشد و عملكرد آفتابگردان آجيلي (Helianthus annuus L.) آزمايشي در دانشگاه شهيد مدني آذربايجان به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك­هاي كامل تصادفي با سه تكرار در تابستان 1393 اجرا شد. تيمارهاي آزمايش شامل فاكتور پرايمينگ در چهار سطح (آب با نيتروكسين، آب با اكسين، آب مقطر (شاهد) و بدون پرايمينگ) و فاكتور تنش كم‌آبي در سه مرحله (ساقه رفتن، پر شدن دانه و شاهد (بدون تنش در كل دوره رشد)) بودند. نتايج آزمايش نشان داد كه تمامي صفات مورد بررسي تحت تأثير اثرات اصلي پرايمينگ و تنش كم‌آبي قرار گرفتند. پيش تيمار كردن بذرها سبب افزايش معني­داري در سرعت رشد مطلق بوته و طبق، قطر طبق، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، عملكرد دانه و نسبت مغز دانه به كل دانه و كاهش درصد دانه­هاي پوك در طبق شد. اما تنش كم‌آبي باعث كاهش تمامي صفات، به‌جز درصد دانه­هاي پوك گرديد. تنش كم‌آبي در مرحله پر شدن دانه باعث بيشترين كاهش عملكرد دانه در بوته در واحد سطح گرديد. بيشترين مقدار عملكرد دانه در پرايمينگ آب با نيتروكسين به دست آمد. نتايج كلي اين تحقيق، بيانگر اين بود كه پرايمينگ كردن بذور باعث كاهش اثرات سوء تنش كم‌آبي از طريق تحريك رشد و تقسيم سلولي و افزايش بنيه اوليه گياهچه شده و همچنين مي­تواند در افزايش اجزاي عملكرد و عملكرد آفتابگردان آجيلي عاملي مؤثر براي دستيابي به كشاورزي پايدار باشد.