پديد آورندگان :
عسكري ، عبدالحسين - گروه زراعت , عسكري ، عبدالحسين - گروه زراعت , اردكاني ، محمدرضا - گروه زراعت , اردكاني ، محمدرضا - گروه زراعت , وزان ، سعيد - گروه زراعت , وزان ، سعيد - گروه زراعت , پاك نژاد ، فرزاد - گروه زراعت , پاك نژاد ، فرزاد - گروه زراعت , حسيني ، يعقوب - بخش تحقيقات خاك و آب , حسيني ، يعقوب - بخش تحقيقات خاك و آب
كليدواژه :
واژه هاي كليدي : عملكرد بيولوژيك , نياز آبي , همزيستي ميكوريزايي , هيدروپرايميگ
چكيده فارسي :
اين تحقيق بهمنظور بررسي تأثير تنش خشكي، پرايمينگ بذر و همزيستي با گونههاي قارچ ميكوريزا آربوسكولار بر عملكرد و اجزاي عملكرد كنجد (Sesamum indicum L.) بهصورت اسپليت فاكتوريل بر پايه طرح بلوكهاي كامل تصادفي با 3 amp;nbsp; تكرار در سالهاي 1393 و 1394 در مزرعه ايستگاه تحقيقات كشاورزي حاجيآباد هرمزگان اجرا گرديد. فاكتور اصلي تنش خشكي شامل: آبياري بر اساس تأمين 100درصد نياز آبي گياه (آبياري نرمال)، تأمين70 درصد نياز آبي گياه (تنش ملايم) و تأمين50 درصد نياز آبي گياه (تنش شديد)، فاكتور فرعي پرايمينگ در سه سطح: بدون پرايمينگ (شاهد)، هيدروپرايمينگ و اسموپرايمينگ و فاكتور فرعي ديگر شامل سطوح قارچ ميكوريزا: بدون استفاده از قارچ ميكوريزا (شاهد)، استفاده از گونههايGlomus mosseae amp;nbsp;و Glomus intraradices بودند. نتايج حاصل از تجزيه واريانس مركب دادهها نشان داد كه اثر ساده تنش خشكي تأثيري معنيدار (P≤0.01) بر كليه صفات مورد بررسي داشت. اثر تلقيح ميكوريزا بر تمامي پاسخهاي گياهي اندازهگيري شده (P≤0.01) و تيمار پرايمينگ بر صفت تعداد دانه در هر كپسول (P≤0.01) و همچنين بر صفات وزن هزاردانه، عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك داراي تأثيري معنيدار (P≤0.05) بود. اثرات برهمكنش آبياري × ميكوريزا فقط بر صفت عملكرد دانه (P≤0.05)، اثرات برهمكنش ميكوريزا × پرايمينگ بر صفت تعداد دانه در هر كپسول (P≤0.01) و بر صفت وزن هزاردانه (P≤0.05) معنيدار بود. نتايج همچنين نشان داد كه بيشترين عملكرد دانه و تمامي صفات اندازه گيري شده، مربوط به آبياري با تأمين 100 درصد نياز آبي گياه (آبياري نرمال) بهدست آمد. افزايش مقدار آبياري از 50 درصد نياز آبي گياه به 100 درصد نياز آبي، عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك را به ميزانهاي 4/39 و 7/26 درصد بهبود بخشيد. تلقيح با قارچ ميكوريزا گونههاي amp;nbsp;G. mosseaeو amp;nbsp; G. Intraradices نسبت به عدم مصرف قارچ ميكوريزا، عملكرد دانه را به ميزانهاي 4/10 و 7/4 درصد بهبود داد. پرايمينگ بذر نسبت به عدم پرايم بذر عملكرد دانه را به ميزان 2 درصد افزايش داد. هر چند تنش خشكي باعث كاهش عملكرد كنجد شد، ولي استفاده از قارچ ميكوريزا شدت اثر آن را كاهش داد. همچنين، تأثير دو گونه ميكوريزا بر عملكرد كنجد و اثر آنها بر كاهش خسارت تنش متفاوت بود، بهطوريكه قارچ ميكوريزا G. mosseae داراي قدرت همزيستي بيشتري در مقايسه با G. intraradices بود و از افت شديد عملكرد كنجد در شرايط تنش خشكي جلوگيري نمود.
