ارزيابي تغييرات طولاني¬مدت تنوع گونه‏هاي زراعي در بوم‌نظام‏هاي زراعي استان‏هاي خراسان شمالي، جنوبي و رضوي

دو فاكتور مهم حفاظت از تنوع زيستي كمي‌سازي و پايش مداوم آن مي‏باشد. در اين راستا استفاده از شاخص‏هاي رايج تنوع زيستي مانند شاخص تنوع شانون و سيمپسون به تنهايي نمي‏تواند تغييرات ايجاد شده در تنوع زيستي را از تمامي جوانب بررسي نمايد. به همين جهت استفاده همزمان از شاخص‏هاي رايج تنوع زيستي و شاخص‏هاي عدم دستخوردگي مي‏تواند راه حلي مناسب براي شناخت دقيق‏تر اين تغييرات در پراكنش جمعيتي گونه‏ها و يا تعداد گونه‏هاي حاضر درون يك بوم‌نظام باشد. هدف از انجام اين مطالعه بررسي و ارزيابي طولاني­مدت تنوع زيستي كشاورزي با استفاده از دو گروه شاخص رايج تنوع زيستي و عدم دستخوردگي در بوم‌نظام‏هاي زراعي سه استان خراسان شمالي، جنوبي و رضوي با استفاده از داده‏هاي طولاني­مدت سطح زير كشت شهرستان‏هاي استان‏ در بازه زماني 1983 الي 2008 ميلادي (13621387) بود. نتايج حاصل از برآورد دو شاخص غناي گونه‏اي و شاخص تنوع شانون روند رو به رشد تنوع زيستي كشاورزي را در اكثر مناطق استان نشان داد، اگر چه شاخص تنوع شانون روند رو به كاهش را در برخي از شهرستان‏هاي اين استان‏ها مانند تربت حيدريه، فاروج و جاجرم نشان داد و از سوي ديگر، نتايج حاصل از برآورد شاخص‏ عدم دستخوردگي روند رو به كاهش را نسبت به پنج ساله مبنا (طي سال­هاي 19831988 ميلادي) نشان داد، از اين نتايج استنباط مي­گردد كه الگوي كشت گونه‏هاي زراعي در اين مناطق تغيير يافته و برخي از گونه‏هاي بومي و قديمي توسط گونه‏هاي جديدالورود جايگزين شده‏اند و اين امر سبب شده اين گونه‏ها به عنوان گونه‏هاي فراموش شده معرفي گردند و با غالبيت گونه‏هاي جديد، بوم‌نظام‏هاي زراعي اين مناطق به طور گسترده‏اي به سمت نظام‏هاي كشت فشرده در حال گذار مي‏باشند.