ارزيابي كمي و كيفي علوفه در كشت مخلوط جو (Hordeum vulgare L.) و نخود‌فرنگي (Pisum sativum L.) در شرايط ديم مراغه

به منظور بررسي كميت و كيفيت علوفه كشت مخلوط جو (Hordeum vulgare L.) با نخود‌فرنگي (Pisum sativum L.) در شرايط ديم، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در دانشكده كشاورزي دانشگاه مراغه در سال زراعي 1394 اجرا شد. تراكم هاي 100، 150، 200، 250 و 300 بوته در متر‌مربع نخود‌فرنگي به‌عنوان فاكتور اول و الگوهاي كشت (كشت مخلوط 75 درصد جو+ 25 درصد نخود‌فرنگي، 50 درصد جو+ 50 درصد نخود‌فرنگي و 25 درصد جو+ 75 درصد نخود‌فرنگي) به‌عنوان فاكتور دوم در نظر گرفته شد. نتايج نشان داد كه عملكرد كل علوفه تحت تأثير معني‌دار الگوي كشت و تراكم‌هاي مختلف نخود‌فرنگي قرار گرفت. بيشترين (289.2 گرم بر متر‌مربع) و كمترين (191.1 گرم بر متر‌مربع) عملكرد كل علوفه خشك به‌ترتيب در تيمارهاي 75 درصد جو+ 25 درصد نخود‌فرنگي و 25 درصد جو+ 75 درصد نخود‌فرنگي بدست آمد. همچنين تراكم‌هاي 100 و 300 بوته در متر‌مربع نخود‌فرنگي بيشترين و كمترين تاثيرگذاري را بر روي عملكرد كل علوفه خشك داشتند. از لحاظ كيفيت علوفه، با افزايش نسبت جو خاكستر علوفه كاهش يافت؛ به‌طوري‌كه در تيمار 75 درصد جو+ 25 درصد نخودفرنگي، ميزان خاكستر علوفه نسبت به تيمارهاي 75 درصد نخودفرنگي+ 25 درصد جو و 50 درصد جو+ 50 درصد نخودفرنگي به‌ترتيب 23.85 و 17.38 درصد كاهش يافت. علاوه بر اين، با افزايش تراكم نخود‌فرنگي در كشت مخلوط، درصد پروتئين خام كل نيز افزايش يافت، به‌طوري‌كه بيشترين درصد پروتئين خام كل به تيمارهاي 75 درصد نخود‌فرنگي با تراكم 300 بوته در متر‌مربع+ 25 درصد جو تعلق داشت. همچنين با افزايش تراكم نخود‌فرنگي، ميزان ديواره سلولي (NDF) و ديواره سلولي بدون همي‌سلولز (ADF) علوفه كاهش معني‌داري پيدا كرد. بيشترين نسبت برابري زمين به‌ترتيب در الگوهاي 25 درصد جو+ 75 درصد نخود‌فرنگي و 50 درصد جو+ 50 درصد نخود‌فرنگي در تراكم 100 بوته در متر‌مربع نخود‌فرنگي به‌دست آمد. به‌طور‌كلي، كشت مخلوط جو با نخود‌فرنگي در تراكم‌هاي پايين آن با توليد علوفه مناسب از لحاظ كمي و كيفي مي‌تواند جايگزين مناسبي براي آيش در شرايط ديم كشور باشد.