ارزيابي مكفي بودن بارش‌هاي مؤثر در زراعت ديم به‌منظور توسعه كشت غلات پاييزه در اراضي شهرستان هاي آق قلا، كلاله و گنبدكاووس (استان گلستان) با استفاده از تحليل‌هاي مكاني GIS

در استان گلستان با توجه به وجود ديم‌زارهاي گسترده، مقدار و توزيع مكاني و زماني بارش، از اهميت زيادي برخوردار است. در اين مطالعه، با استفاده از تحليل‌هاي مكاني سامانه اطلاعات جغرافيايي، تغييرات مكاني و زماني و نيز كفايت متغير هاي بارش در محدوده اراضي كشاورزي شهرستان هاي آق قلا، كلاله و گنبدكاووس جهت توسعه زراعت ديم غلات پاييزه مورد ارزيابي قرار گرفت. اين پژوهش در سال 1394 در دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان اجرا گرديد. ابتدا نقشه هاي موضوعي انواع متغيرهاي بارش مؤثر در زراعت ديم شامل بارش سالانه، بارش پاييزه، بارش بهاره، بارش آبان ماه و بارش ارديبهشت ماه، با استفاده از روش هاي متعدد درون يابي مانند كريجينگ معمولي، وزن دهي فاصله معكوس (IDW) و توابع پايه شعاعي (RBF) در محيط GIS نسخه 10 تهيه و طبقه بندي شدند. از معيارهاي ميانگين مطلق خطا (MAE)، ميانگين انحراف خطا (MBE) و خطاي برآورد ((RMSE، جهت ارزيابي اين روش ها استفاده شد. در اين پژوهش از داده هاي 10 ايستگاه هم ديدي و 77 ايستگاه باران سنجي مستقر در استان گلستان استفاده گرديد. نتايج نشان داد كه روش كريجينگ با مدل كروي بهترين الگو براي تخمين بارش پاييزه و ارديبهشت ماه و هم چنين روش توابع پايه شعاعي مدل چند ربعي، بهترين الگو براي تخمين بارش هاي سالانه، بهاره و آبان ماه در اراضي كشاورزي شهرستان هاي آق قلا، كلاله و گنبدكاووس مي باشد. روش وزن‌دهي فاصله معكوس توان 1 و روش توابع پايه شعاعي مدل نواري كم ضخامت، نامناسب ترين الگو جهت تخمين انواع بارش شناخته شد. نتايج توزيع مكاني بارش نشان داد از سمت شمال به جنوب مناطق موردمطالعه، بر ميزان متغيرهاي بارش افزوده مي شود. بر اين اساس، برخي از مناطق شمالي شهرستان هاي آق قلا و گنبدكاووس ازنظر بارش بهاره و بارش ارديبهشت ماه جهت توسعه زراعت ديم داراي محدوديت مي باشند. درمجموع در بين سه شهرستان موردبررسي ، شهرستان كلاله بيش ترين ميزان و بهترين توزيع مكاني انواع متغيرهاي بارش را جهت توسعه زراعت ديم دارا بود.