ارزيابي روابط ژنتيكي ارقام اميدبخش و تجاري زيتون با استفاده از چند شكلي نشانگرهاي هدفمند مبتني بر جعبه CAAT ژن ها (CBDP)

هدف: زيتون به عنوان يكي از مهمترين گياهان باغي داراي تعداد ارقام فراواني در جهان است. لذا، هدف اين پژوهش، مطالعه تنوع ژنتيكي مجموعه اي از ارقام زيتون ايستگاه طارم ايران بود. مواد و روش ها: در اين تحقيق از 25 نشانگر CBDP براي بررسي روابط و تنوع ژنتيكي 20 رقم زيتون تجاري و اميدبخش ايراني و خارجي استفاده شد. نتايج: 25 آغازگر مورد استفاده در مجموع 755 قطعه (آلل) چند شكل تكثير دادند و ميانگين محتواي اطلاعات چند شكلي (PIC) و شاخص نشانگري (MI) آغازگرها به ترتيب 0.941 و 5.64 بود كه بيانگر كارايي و قدرت تمايز بالاي نشانگرهاي CBDP ميباشد. پارامترهاي ژنتيكي تنوع ژني ني (H) و شاخص شانون (I) در ارقام خارجي نسبت به ارقام ايراني بالاتر بودند. جريان ژني (NM) بالايي (4.46) بين ارقام زيتون مشاهده شد كه اين نتيجه مقادير پايين شاخصهاي تمايز بين جمعيتي (Gst) و FsT را تاييد كرد. تجزيه واريانس ملكولي (AMOVA) به ترتيب 17 و 83 درصد از تغييرات كل ژنتيكي را به تنوع بين گروهي (ارقام ايراني و خارجي) و درون گروهي تفكيك كرد. تجزيه خوشه اي با استفاده از ضريب تشابه دايس و روش UPGMA ارقام ايراني و خارجي را در پنج گروه قرار داد كه رقم اميدبخش T24 و رقم خارجي Koroneiki با حداكثر تفاوت با بقيه هر كدام در يك گروه جداگانه قرار گرفتند. تجزيه به مختصات اصلي (PCoA) توانست به خوبي ارقام اميدبخش ايراني را از ارقام تجاري ايراني و خارجي تفكيك كند. تجزيه ساختار (Structure) ژنتيكي جمعيت نيز نتايج حاصل از تجزيه كلاستر و PCoA را تاييد كرد و دو گروه ارقام ايراني و خارجي به وضوح از هم تفكيك شدند. نتيجه‌گيري: در جمع بندي كلي مشاهده شد كه رقم اميدبخش T24 با دارا بودن شباهت ژنتيكي مشترك به هر دو گروه ارقام ايراني و خارجي ميتواند رقم كانديد مناسبي جهت تجاريسازي با دارا بودن خصوصيات مكمل هر دو گروه باشد. همچنين استفاده از نشانگرهاي CBDP براي بررسي تنوع ژنتيكي ساير ارقام زيتون نيز توصيه ميشود.