بهينه‌سازي شرايط القاي ريشه‌موئين در تربچه (Raphanus sativus L.) و بررسي توانايي بيوسنتز متابوليت‌هاي ثانويه در كشت‌هاي ريشه موئين

هدف: آگروباكتريوم رايزوژنز سبب ايجاد فنوتيپ ريشه موئين در گياهان مي‌شود. ريشه‌هاي موئين قابليت رشد و ثبات ژنتيكي بالايي داشته و قادر به توليد متابوليت‌هاي ثانويه گياهي هستند. در اين تحقيق به‌منظور بهينه‌سازي شرايط القا و رشد ريشه‌هاي موئين گياه تربچه، تأثير عوامل مختلف مورد بررسي قرار گرفته است. مواد و روش ها: اثر نوع ريز نمونه (برگ، ساقه و كوتيلدون)، محيط همكشتي (MS, ½ MS, B5 و ½ B5) و سويه‌هاي مختلف باكتري آگروباكتريوم رايزوژنز (A4, ATCC15834 و LBA9402) بر القاي ريشه موئين بر مبناي آزمايش فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار بررسي شد. درصد تراريختي بر اساس تعداد ريشه‌هاي موئين ظاهر شده در تيمارهاي مختلف محاسبه و به‌عنوان شاخص براي تعيين شرايط بهينه القاي ريشه‌هاي موئين در نظر گرفته شد. تائيد ماهيت تراريختي ريشه هاي موئين با واكنش PCR و آغازگرهاي اختصاصي ژن‌هاي rolB و virD انجام شد. زيست‌توده تر و خشك و مقدار تركيبات فنولي و فلاونوئيدي در ريشه‌هاي موئين اندازه‌گيري شد. نتايج: سويه ATCC15834 بيشترين توانايي القاي ريشه‌ موئين در گياه تربچه را داشت. محيط كشت ½ B5 مناسب‌ترين محيط همكشتي و ريز نمونه كوتيلدون بهترين نمونه گياهي براي القاي ريشه‌هاي موئين تربچه بود. ميزان رشد ريشه‌هاي موئين بر اساس زيست‌توده تر و خشك با هم تفاوت معني‌داري نشان داد و بيشترين مقدار تركيبات فنولي و فلاونوئيدي در كشت‌هاي ريشه موئين به ترتيب 2.9 و 3.6 برابر بيشتر از گياه طبيعي بود. نتيجه‌گيري: شرايط بهينه براي القاي ريشه موئين در هر گياه بايد تعيين شود و كشت‌هاي ريشه موئين گياه تربچه از توانايي بالايي براي توليد متابوليت‌هاي ثانويه گياهي مي‌باشند.