بررسي عوامل موثر بر حساسيت نسبت به بحران آب در دهستان هاي حوضه آبريز درياچه اروميه (مورد مطالعه: استان آذربايجان شرقي)

Factors Affecting Sensitivity to Water Crisis in Eastern Regions of Lake Urmia Basin (Case study: East Azerbaijan Province

پژوهش حاضر در راستاي بررسي عوامل موثر بر حساسيت نسبت به بحران آب در دهستان هاي حوضه درياچه اروميه در استان آذربايجان شرقي صورت گرفت. جامعه مورد مطالعه در اين پژوهش، كليه دهستان هاي استان آذربايجان شرقي بود (68 دهستان) كه داده هاي مورد نياز جهت محاسبه حساسيت براي هريك از آن ها، در دو بخش اسنادي و ميداني جمع آوري شد وذ در نهايت، در رابطه حساسيت قرار داده شد تا ميانگين حساسيت هر يك از آن ها به دست آيد. بر اساس يافته هاي حاصل از پژوهش، 51 درصد از دهستان هاي حوضه داراي حساسيت بالا، 25 درصد از حساسيت متوسط و بقيه از حساسيت كمي در برابر اين بحران برخوردار بودند (24 درصد). در ادامه نتايج آزمون تحليل واريانس يك طرفه نشان داد، دهستان هاي مورد مطالعه از نظر متغيرهايي مانند: نرخ بيكاري، سطح سواد بهره بردار شاغل در بخش كشاورزي، قرار گرفتن در فاصله كمتر از درياچه نسبت به ساير دهستان ها و تعداد چاه هاي غير مجاز با يكديگر تفاوت داشت و سبب افزايش حساسيت هريك از گروه هاي سه گانه شده بود. نتايج اين مطالعه راهكارهايي را براي كارگروه ملي احياي درياچه اروميه به همراه داشته و بر اساس نتايج آن مي توانند منابع مالي محدود را به دهستان هاي داراي حساسيت بيشتر تخصيص دهند تا از اين طريق ار حساسيت آن ها كاسته شده و بر توان سازگاري آن ها افزوده شود.

The purpose of this research was to determine factors affecting the sensitivity of eastern regions of Lake Urmia basin to water crisis (68 regions). Required data were collected by using survey and documentary data and then the sensitivity of each region to water crisis was calculated. Based on the results, three classes of sensitivity were recognized: low, moderate, and high. In other words, 51.47% of the basin regions have a high sensitivity to the lake crisis, 23.52% are less sensitive to this crisis, and other regions have a moderate sensitivity. Also, the results of one-way ANOVA analysis showed studied regions are different in the terms of variables such as: unemployment rate, Education less distance from the lake and the number of illegal wells. The results of this study have implications for to national and regional Urmia Lake Restoration Program. The limited resources should focus on drought sensitive regions for increasing adaptive capacity and sustainable development in the study regions.