نقش شرط فراگير در حل‌ و‌ فصل اختلافات سرمايه‌گذار خارجي و دولت ميزبان در پرتو رويه داوري ايكسيد

The Role of Umbrella Clause in Settlement of Foreign Investor and Host State Disputes in the Light of ICSID Arbitral Jurisprudence

مبناي حقوقي داوري در دعاوي سرمايه‌گذاري معمولاً معاهده دوجانبه، چندجانبه يا قرارداد سرمايه‌گذاري است. برخي از اين معاهدات، تنها اختلافاتي را در برمي‌گيرند كه مربوط به تعهدات ناشي از خود معاهده باشد، يعني صرفاً دعاوي ناشي از تخلفات عهدنامه‌اي. اما برخي ديگر از معاهدات سرمايه‌گذاري با ايجاد تعهد در سطح حقوق بين‌الملل، سعي دارند دولت ميزبان را به رعايت هرگونه تعهد لازم‌الاجرا در رابطه با سرمايه‌گذاري‌هاي خارجي ملزم كنند. چنين مقرره و مقررات مشابه در اصطلاح، «شرط فراگير» ناميده مي‌شود، هرچند با نام‌هاي ديگري نيز به‌كار رفته است. شروطي از اين ‌دست به‌ منظور حمايت مضاعف از سرمايه‌گذار و پوشش قراردادهاي سرمايه‌گذاري ميان كشورهاي ميزبان و سرمايه‌گذاران خارجي، در معاهدات دوجانبه سرمايه‌گذاري با عبارات مختلفي گنجانده مي‌شوند. از اين‌ رو مراجع داوري در برخورد با اين شروط، تفاسير متفاوتي ارائه كرده و گاهي به نتايج متعارضي دست يافته‌اند. اين مطالعه، مروري بر خاستگاه و اهميت عبارت‌پردازي اين شرط در معاهدات سرمايه‌گذاري دوجانبه خواهد داشت؛ سپس به اثر، قلمرو و شرايط اعمال آن در رويه تفسيري داوري ايكسيد مي‌پردازد و در صدد است تا بر مبناي تفسير مضيق يا موسع از شرط فراگير، رويه داوري ايكسيد را تحليل كند.

Investment arbitration usually has its legal basis in the bilateral investment treaty (BIT), regional or multilateral treaties or in an investment contract. Some treaties cover only disputes relating to obligations under these kinds of agreements, i.e. only for claims of treaty violations. Some others create an international law obligation, according to which the host state shall observe any binding obligation with respect to investments. These and other similar provisions are commonly called “umbrella clause”. Although other formulations have also been used,Clauses of this kind have been put into treaties to provide additional protection to investor and are directed for covering investment agreements that host countries frequently conclude with foreign investors. In most of the investment treaties, the umbrella clauses are not always with the same wording, so arbitral tribunals have given different interpretations and reached conflicting conclusions. This study gives an overview of the origin and significance of the wording of this Clause in BITs, then looks at the effect, scope, and conditions of application of the Clause as interpreted by ICSID arbitral tribunals and tries to analyze ICSID arbitral jurisprudence on the basis of restrictive or extensive interpretation of the Clause.