كليدواژه :
علم , هنر , دين , تخيل , عرفان
چكيده فارسي :
شاهنامه فردوسي، يكي از آثار مهم ادبيات ايران است. پهلوانان از مهم‌ترين شخصيت‌هاي شاهنامه محسوب مي‌شوند. در شاهنامه شخصيت‌هاي مثبت و منفي بسياري آمده است. سياوش از پهلوانان مثبت شاهنامه است كه فرجام زندگيش زمينه‌ساز نبردها و قهرماني‌هاي پهلوانان ديگر است. در اين نوشتار مي‌كوشيم ظرفيت‌هاي تصويري به كار رفته در شخصيت سياوش به عنوان ايزد گياهي در ايران براساس روايت فردوسي در شاهنامه را بررسي كرده، مهم‌ترين خصوصيات رفتاري و ويژگي ظاهري او مورد مداقه قرار گيرد. بر اين اساس در اين مقاله، خصوصيات رفتاري، ويژگي‌هاي ظاهري و جنبه‌هاي صحنه‌پردازي داستان سياوش بررسي مي‌شود. نتايج بررسي نشان مي‌دهد، مهم‌ترين خصوصيات رفتاري سياوش شامل شجاعت، چابكي، آزادگي، صداقت، شهامت، وطن‌پرستي و مظلوميت است. سياوش از فرّ يزدان آگاه بوده و قبل از مرگ، از سرنوشت شوم خود خبر مي‌دهد. از خصوصيات ظاهري مشترك سياوش با ديگر پهلوانان شاهنامه، داشتن وسايل رزمي مانند سپر، كوس، درفش، تير، تخت عاج و غيره است. برخي خصوصيات نيز منحصر به خود سياوش است. مانند زره‌اي كه در شاهنامه از آن ياد شده و خاصيتي سحرگونه دارد. مهم‌ترين صحنه‌پردازي‌هاي موجود در داستان سياوش شامل رد شدن او از آتش و بخش شهادتش است. رفتار سياوش در شاهنامه، نوعي تصور عارفانه از انسان كامل را يادآور مي‌شود، او انساني اسطوره‌اي با روحي پاك است كه مورد ستم بيدادگران قرار مي‌گيرد و با بي رحمي كشته مي‌شود. جسم و روح پاك سياوش سبب مي‌شود كه پس از مرگ نيز پاكي وجودش انوشه شود و تبديل به گياهي شود كه راستي و صداقت وجود او را به همراه دارد. از خون او گياهي موسوم به فّر سياوشان روييده مي‌شود. همين علت، سبب تبديل اين شخصيت به ايزد گياهي شده است. رويش اين گياه از خون او نشانه‌اي از جاودانگي صداقت است، صداقتي كه در عين ناجوانمردي حسودان پايمال مي‌شود، اما نابود نمي‌شود و از جسم دنيوي آن گياهي جاودان مي‌رويد كه نشانه‌اي از انوشه شدن راستي و درستي دارد.
چكيده لاتين :
Ferdowsi’s Shahnameh, is a celebrated historical epic poem of Iran. Heroes are the main characters of Shahnameh. There are many positive and negative characters in Shahnameh. Siavash is a positive hero of Shahnameh whose fate becomes the ground for heroism and the fights of other heroes. In this article we try to investigate the visual capacity used in Siavash’s character as vegetation deity of Iran according to Ferdowsi's epics in Shahnameh, and to scrutinize his most important behavioral characteristics and physical qualities. In this paper, behavioral traits, physical qualities and staging features of Siavash’s story are examined. Results show that the most important behavioral characteristics of Siavash include courage, agility, freedom, honesty, daring, patriotism and innocence. Siavash is aware of God’s Will and before his death, he predicts his tragic fate. Siavash has common superficial characteristics with other heroes of Shahnameh, including weapons such as shield, drum, awl, beam, ivory shield, and so on. Some characteristics are also unique only to Siavash. Like the armor with magical property mentioned in the Shahnameh. The most important staging features in the story of Siavash include passing through fire and his martyrdom. Siavash’s behavior in Shahnameh is a reminiscent of mystical image of a perfect man, he was a legendary man with a good soul who is oppressed by cruel people and is brutally killed. Siavash’s pure body and soul makes his purity to become eternal and turn into a plant which bears truth of his existence. Of his blood a plant is grown called Farr Siavashan (Siavash’s glory). For this reason, this character has become the vegetation deity. Vegetation of the plant is a sign of immortality of honesty, the honesty which may be trampled by mean and jealous people, but is not perished and from its worldly body an eternal plant grows which is a sign of go immortality of honesty and trueness.
