تاثير پاكلوبوترازول بر مكانيسم‌هاي تحمل به تنش كم‌آبياري در دو رقم كنجد (Sesamum indicum)

Effects of paclubutrazol on water-less stress tolerance mechanisms of two sesame (Sesamum indicum L.) genotypes

تنش خشكي يكي از مهمترين عوامل غيرزيستي است كه رشد و نمو گياه را تحت تاثير قرار مي‌دهد. كنجد (Sesamum indicum) گياه نسبتا متحمل به خشكي است كه در مناطق خشك و نيمه خشك و دماي بالا رويش مي‌يابد. به منظور ارزيابي اثرات پاكلوبوترازول بر بهبود تحمل به تنش خشكي ، آزمايشي گلخانه اي به صورت فاكتوريل در پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 94-1393 اجرا گرديد. تيمارها شامل دو رقم متحمل (يلووايت) و حساس (اولتان) كنجد، سه سطح آبياري (50،20 و 80 درصد ظرفيت زراعي خاك) و سه غلظت كاربرد پاكلوبوترازول (0، 5/7 و 15 ميلي‌گرم در ليتر) بودند. صفاتي از جمله غلظت كلروفيل a، b و كاروتنوييدها، فعاليت آنزيم‌هاي پراكسيداز و سوپراكسيد ديسموتاز اندازه گيري شدند. داده‌ها با نرم افزار آماري SAS تجزيه و تحليل شدند. نتايج نشان داد اثر رقم، سطوح آبياري و پاكلوبوترازول بر غلظت كلروفيل a، b و كاروتنوييدها، فعاليت آنزيم‌هاي پراكسيداز و سوپراكسيد ديسموتاز، عملكرد و اجزاي عملكرد معني‌دار بود. در تيمار كم آبي شديد با بيشترين مصرف پاكلوبوترازول نسبت به تيمار شاهد، محتوي كلروفيلb (44%)، فعاليت آنزيم‌هاي پراكسيداز ريشه و برگ و سوپراكسيد ديسموتاز ريشه افزايش يافت. در تنش كم‌آبي شديد، غلظت كلروفيل a (4/30 درصد)، b (6/40) و كاروتنوييد(9/29)كاهش يافت. فعاليت آنزيم‌هاي آسكوربات پراكسيداز ريشه (3 برابر) و برگ (9/1 برابر) و سوپراكسيد ديسموتاز ريشه (3 برابر) در رقم يلووايت (رقم متحمل) افزايش يافت. به طور كلي، در كم آبي شديد، رقم يلووايت نسبت به رقم اولتان به بيشترين غلظت مصرفي پاكلوبوترازول با سازوكار آنزيمي واكنش مثبت نشان داد.

Drought is one of the most important abiotic agents that adversely affect the growth and development of plants. The arid and semi-arid regions where sesame (Sesamum indicum L.), as a relatively drought tolerant plant, is grown are specified by high temperatures. In order to evaluate the effects of paclubutrazul (PBZ) on the drought tolerant of sesame a factorial experiment were conducted based on randomized complete block design with three replications in 2014 at greenhouse of Educational Department of Kordkoy (Golestan province). Treatments included two genotypes of sesame (Yellow- white and Oltan), three levels of watering (20, 50 and 80% FC) and three concentrations of PBZ application (0, 7.5 and 15mg/L). Traits such as chlorophyll a, b and carotenoid contents, superoxide dismutase and peroxidase activity, yield and yield components were measured. Data were analyzed with SAS software. Results showed that genotype, water treatment and PBZ had a significant effect on chlorophyll a, b and carotenoid contents, superoxide dismutase and peroxidase activity of roots and leaves, yield and yield components. High PBZ application where plants exposed to the severe water stress significantly improved chlorophyll b (44%), superoxide dismutase of roots and peroxidase activity of roots and leaves. Yellow-white genotype showed higher chlorophyll a (30.4%), b (40.6%) and carotenoid concentration (29.9%), superoxide dismutase of roots (3times), superoxide dismutase of leaves (1.9 times) and peroxidase activity of roots (3times) in severe water deficit stress. Finally, it can be concluded that Yellow white responded better to drought stress than Oltan genotype with maximum levels of PBZ throughout antioxidant mechanismes.