قابليت داوري دعاوي حقوق مالكيت فكري نيازمند ثبت

The Arbitrability of Disputes Concerning Registered Intellectual Property Rights

حضور روزافزون دارايي‌هاي فكري در دنياي كنوني تجارت بين‌الملل، موجب افزايش ناگزير دعاوي بين‌المللي حقوق مالكيت فكري بين اشخاص خصوصي شده است. ازآنجا‌كه در بسياري از موارد، حق فكريِ موضوع اختلاف و اطراف دعوا با چند نظام حقوقي در ارتباط است، رجوع به دادگاه‌هاي ملي براي حلّ اين اختلافات، دشواري‌ها و ناكارآمدي‌هايي را به همراه خواهد داشت. به‌طور خاص، خصلت سرزميني حقوق مالكيت فكري، مانع از حل‌و‌فصل قضايي اختلافات ناظر به اين حقوق در سطح بين‌المللي مي‌شود. چندگانگي رسيدگي قضايي به اين دعاوي با خطرات جدّي چون ناهماهنگي‌ و تضاد در آراي قضايي مختلف و البته دشواري اجراي احكام قضايي خارجي مواجه است. داوري بين‌المللي به‌عنوان شيوه‌‌‌اي جايگزين براي رسيدگي قضايي، مزاياي قابل‌ توجهي در حل‌و‌فصل اختلافات بين‌المللي حقوق مالكيت فكري دارد. با اين‌حال، در بسياري از نظام‌هاي حقوقي، داوري‌پذيري دعاوي حقوق مالكيت فكري محل مناقشه است. از آنجا‌ كه حقوق مالكيت فكري، حقوق انحصاري است كه حاكميت اعطا مي­كند و شرط حمايت از بسياري از آن‌ها، ثبت نزد مقامات عمومي است، بحث قابليت داوري اين دعاوي و به‌ طور خاص، دعاوي مربوط به حقوق مالكيت فكريِ ثبت‌شده، در طول تاريخ، شاهد نوعي بدبيني و مقاومت در نظام‌هاي حقوقي ملي بوده است. امروزه مواضع نظام‌هاي حقوقي دنيا در برابر داوري‌پذيري اين دعاوي در طيف گسترده‌اي قرار مي‌گيرد: از ممنوعيت مطلق داوري دعاوي حقوق مالكيت فكري ثبت‌شده تا پذيرش كامل داوري دعاوي ناظر به اين حقوق. بااين‌حال، مطالعه تطبيقي نظام‌هاي حقوق پيشرفته و تحولات آن‌ها بيانگر وجود جرياني براي پذيرش حداكثري داوري دعاوي حقوق مالكيت فكري است.

Growing involvement of intellectual assets in today’s international commerce has inevitably increased international disputes concerning intellectual property rights between private parties. Given that many of such disputes involve parties from different countries and intellectual properties arising under the laws of more than one country, the parties to the dispute may find it undesirable or cumbersome to recourse to national courts. In particular, the territorial nature of intellectual property renders these disputes incapable of being resolved on an international basis. The multiplicity of litigation proceedings is susceptible to serious inconsistencies coupled with uncertainty and expense of enforcing foreign judgments in certain jurisdictions. International arbitration, as an interesting alternative to court litigation, can offer genuine advantages to settle intellectual property disputes. Yet, in many legal systems, the arbitrability of intellectual property disputes has been far from settled. Since Intellectual property rights are in fact monopolies granted by States and many of them must be registered with a State authority if they are to subsist, the question of whether parties can validly submit intellectual property disputes to arbitration has given rise to a historical national resistance to arbitration of intellectual property disputes in general and registered intellectual property disputes in particular. Today, national legal systems tend to take different approaches to this issue; from excluding arbitration on registered intellectual property disputes together with recognizing full arbitrability of all disputes concerning registered intellectual property rights. Nevertheless, a comparative study of modern legal systems and their developments shows that the prevailing trends are shifting toward making most intellectual property disputes arbitrable.