كليدواژه :
تصويرسازي , تحفة المجالس , چاپ سنگي , عجايب‌نگاري , فرشته
چكيده فارسي :
چاپ سنگي، زاده گسترش سواد و نياز به منابع خواندني ارزان‌قيمت و همه‌گير است و تصاوير كتاب‌هاي چاپ سنگي، به عنوان جلوه‌گاه هنر مردمي، ابعاد اجتماعي را به هنر مي‌افزايند. در راستاي بررسي اين آثار ارزشمند، پژوهش پيش رو بر آن است، تا دريابد كه در تصاوير نسخ چاپ سنگي كتاب تحفة المجالس، آيا فرشتگان حاضر در موقعيتي واحد، با سيمايي واحد تصوير شده‌اند؟ جهت بررسي اين مساله، دو سويه موقعيت واحد، يعني حضور در معجزهاي واحد و نيز ايفاي نقشي واحد، مورد مطالعه قرار خواهد گرفت؛ بستر اين مطالعه، نسخه‌هاي چاپ سنگي كتاب تحفة المجالس محفوظ در كتابخانه‌هاي تهران خواهد بود. جهت بررسي پرسش مذكور، شيوه توصيفي- تحليلي به كار گرفته شده، و اين پژوهش، با استفاده از منابع كتابخانه‌اي تدوين شده است. در اين جستار، از پي يك مقدمه و توضيحي كوتاه پيرامون مفهوم فرشته، كتاب‌شناسي نسخه‌هاي چاپ سنگي كتاب تحفة المجالس گردآوري شده از كتابخانه‌هاي تهران مي‌آيد و بيست و دو كتاب چاپ سنگي معرفي مي‌شود كه از آن ميان، هشت تحفة المجالس مصور هستند. سپس، با مرور جدول فرشته‌نگاري نسخ مذكور، تقسيم‌بندي انواع فرشتگان حاضر در اين نسخ، در چهار گروه اصلي ارائه مي‌شود و دستِ آخر ،با مطالعه بصري فرشتگان آمده در تصويرسازي مجلس بدرقه فاطمه(س) و نيز باشندگاني كه در نقش فرشته نجات‌بخش (مَلِكِ ناجي) به تصوير كشيده شده‌اند، در‌مي‌يابيم كه، فرشتگان به تصوير كشيده شده در تصويرسازي معجزهاي واحد، انواعي متفاوت و متنوع دارند و ايفاي نقشي واحد، الزاما منجر به هم‌ساني يا تشابه فرشتگان ايفاگر آن نقش نمي‌شود.
چكيده لاتين :
Lithography was created as a result of the development of literacy and the need for access to cheap reading sources affordable to everyone. The illustrations of the lithographed books, as a medium for the portrayal of popular art, add social aspects to Persian art. The question to be addressed in this research is whether the lithographed copies of Tuhfat Al-Majalis, those set of angels present in similar locations within the content are illustrated in a similar way? To this purpose, two aspects of the same subject, i.e. presence in a one particular miraculous situation and also performing one particular role, will be reviewed in different lithographed copies of Tuhfat Al-Majalis, available in Tehran public libraries. The reason for choosing this book for examination is that the book discusses miracles performed by the holy men and thus, opulent with imaginary beings, including angels.
In order to reply the research question, data has been collected from library resources and studied using descriptive-analytical method.
The paper begins with a brief introduction on the concept of angles and the bibliography of lithographed copies of Tuhfat Al-Majalis gathered from Tehran public libraries, would be represented. Subsequently, 22 copies of Tuhfat Al-Majalis will be presented among which, 8 ones are illustrated and 14 ones are non-illustrated lithographed copies. Then, through reviewing the table of the angels illustrated in these copies, a classification of angels into four groups would be presented. Eventually, through visual analysis of the angels illustrated in 'bidding farewell to Fatima (s)' and those portrayed performing the role of the savior angel, the paper concludes that the angels illustrated in one particular miraculous situation, are of diverse types and performing one particular role doesn't necessarily lead to the similarity of form in angels performing the same functions
