چكيده فارسي :
روش‌شناسي حقوقي علمي است كه از «شكل حقوق» سخن مي‌گويد و به «ماهيت» آن كاري ندارد. از اينرو «مكانيك حقوق» يعني مجموعه نيروهايي را كه در شكل‌گيري و رشد و تحول حقوق داراي سهمي مؤثر دارند بررسي و تشريح مي‌كند.
روش‌شناسي به همان اندازه كه به روش‌هاي عملي مجالس قانونگذاري منعطف است، به روش‌هاي مورد عمل محاكم و مراجع اداري نيز توجه كامل دارد. اصولاً روش‌شناسي به تمامي آنچه به راه حل مسائل كمك كند علاقه‌مند است. بنابراين، به خود مسائل و راه‌حل‌ها اعتنا ندارد، بلكه به عوامل مؤثر در شناخت مسائل و راه‌حل‌ها متوجه است.
در دوران حاضر كه هر جامعه با زيادت، بي‌ثباتي و گاه تناقض قواعد و مقررات حقوقي روبه روست و مشكلات فني و اجتماعيِ ناشي از تفسير نظام‌هاي مختلف حقوقي اعم از بين‌المللي و ملّي همچنان برجاست، شناسايي و اجراي روش‌هاي «حقوق» بسيار ضروري است. اين روش‌ها در تشخيص حد و حدود دعاوي و استنباط راه‌حل‌ها و چگونگي اقامه دلايل طرف‌هاي دعوا، شيوه مذاكره شاغلان حرفه‌اي حقوقي و نحوه تنظيم يا انعقاد قراردادها از اهميت فراوان برخوردارند. در پهنه گسترده حقوق بين‌الملل نيز ديري است كه قواعد و مقررات حقوقي دچار تورمي افسار گسيخته شده است. در چنين وضع و حالي به همان اندازه كه حوزه‌هاي مختلف اجتماعي با «حقوق» به نظم كشيده شده و در نتيجه، قواعد بي‌شماري پديد آمده است، حجم آرا، نظرها و ارزيابي‌هاي علمي نيز بسيار بالا رفته است. از اين رو پرداختن به اين روش‌ها از اهميت بيشتري برخوردار شده است.
در قلمرو روش شناسي حقوقي، ايرينگ، پورتاليس، ژني، دموگ، كلاً طلايه‌داران اين علم به شمار مي‌آيند. نيز آثار علمي كاستبرگ، برژل، مارتن، بوس، كورتِن كه در چند دهه اخير نگاشته شده‌اند از رشد و توسعه اين شاخه علمي در قلمرو حقوق بين‌الملل خبر مي‌دهند. در ايران تا كنون درباره روش‌شناسي حقوقي، تحقيقي جدّي به عمل نيامده است. به نظر مي‌رسد كه كتاب سيري در منظومه حقوق بين‌الملل تا حدودي اين خلأ را پُر كرده باشد. اين مقاله خواهد كوشيد اين كتاب را كه در هفت فصل تدوين شده است به طور مختصر تحليل كند.
چكيده لاتين :
Legal methodology is formal and has nothing to do with the substance. Legal methodology devotes as much to the practical methods implemented in the legislative assemblies as to those specific to administrative authorities. It devotes itself to all that is useful to the solution of legal problems. So, it pays no attention to problems and solutions; but focuses on ways to identify problems and to find solutions. Never more than this time of complex, ephemeral and often contradictory overregulation, of technical and social upheavals arising out of interpretation of various legal systems, national and international, the identification and the application of the methods of law appear to be so essential. They are indispensable to the determination and resolution of disputes, to the arguments of the parties to the trial, to the negotiation and the conclusion of contracts by the practitioners. Even more, in international law there has been some legislative inflation: more and more social areas are governed by the law, more and more rules are issued, judgments, commentaries and scientific studies are multiplying.
Ihering, Portalis, Geny, Demogue were the great precursors of legal methodology: recent works by Castberg, Bergel, Maarten, Bos, Corten, testify to the development of this particular discipline. In our country, Iran, this branch of legal research is not sufficiently studied. It seems to us that the work of Prof. Hedayatollah Falsafi, written in seven chapters has to some extent filled this gap.
In this article we will try to briefly analyze this work.
