بررسي عوامل حياتي موفقيت كتابخانه‌هاي ديجيتالي در ايران: يك مطالعه كيفي

Critical Success Factors of Digital Libraries in Iran: A Qualitative Research

هدف: شمار بسياري از پروژه‌هاي فناوري اطلاعات در ساليان گذشته كمابيش با شكست روبه‌رو شده‌اند. كتابخانه‌هاي ديجيتالي كه دستاورد كاربست فناوري اطلاعات در نهاد كتابخانه بوده‌اند نيز همين سرنوشت را داشته‌اند. از اين‌رو در اينجا عوامل حياتي موفقيت كتابخانه‌هاي ديجيتالي در بافت ايران، به ويژه در وزارت علوم، تحقيقات، و فناوري بررسي مي‌شود. عوامل حياتي موفقيت آن دسته از عوامل هستند كه با پيگيري‌هاي پيوسته‌ي آنها، كتابخانه‌هاي ديجيتالي با موفقيت همراه خواهند بود. روش/ رويكرد: رويكرد اين پژوهش، كيفي و روش آن گراندد تئوري است. نمونه‌گيري غير احتمالي از نوع گلوله برفي و نمونه‌گيري تئوريك، گزينش هشت كتابخانه‌ي ديجيتالي و سازمان مادرِ آنها و بيست و نه مصاحبه‌شونده را در پي داشت. افزون بر ابزار مصاحبه‌ي عميقِ نيمه ساخت يافته، مشاهده‌ي مستقيم با استقرار در ميدان پژوهش و يادداشت‌برداري‌هاي ميداني نيز از ديگر فنون به‌كار رفته براي گردآوري و تجزيه و تحليل داده‌ها بود. يافته‌ها: شش عامل «اِعمالِ مديريت و رهبريِ مناسب»، «داشتن برنامه‌ي تغيير مناسب»، «به‌كارگيري و حفظ نيروي انساني متخصص»، «گزينش نرم‌افزار مناسبِ كتابخانه‌ي ديجيتالي»، «گزينش درستِ اشياي ديجيتالي»، و « سازماندهيِ درستِ اشياي ديجيتالي» به‌عنوان عوامل حياتي موفقيت كتابخانه‌هاي ديجيتالي در بافت ايران، از جمله يافته‌هاي اصلي اين پژوهش به شمار مي‌روند كه مديران و كارگزاران كتابخانه‌هاي ديجيتالي كشور مي‌توانند از آنها همچون عنوان مدل مفهومي عوامل موفقيت اين گونه كتابخانه‌ها به‌كار روند

Background and Aim: Myriad of IT projects failed in recent years. Digital libraries (DLs) as the product of the usage of IT in the library organization followed a similar trend. This paper studies the critical success factors (CSFs) of DLs in the context of Iran, with special focus on the Iranian Ministry of Science, Research, and Technology. CSFs, in this paper, are those factors that if followed on a daily basis will result in the success of the DL. Methods: The research approach in this paper is qualitative and the methodology is grounded theory. A non-probability snowball and theoretical sampling method was used for selection of eight DLs with their subsequent parent organizations and 29 interviewees. In addition to semi-structured deep interviews tool, direct observation by residing in the field, and field note taking were among other research tools for data gathering and analysis. Results: Six CSFs "good leadership and management practice", "having suitable change pl@n", "recruiting and safeguarding expert manpower", "selecting suitable DL software", "correct selection of digital objects", and "correct organization of digital objects". Conclusion: This research can be of value to the stakeholders who seek insights on the factors which would influence the success of digital libraries.