تحليل ساختاري حديث ضيف ابراهيم(ع) در قرآن كريم با تكيه بر دو محور جانشيني و هم‌نشيني

Structural Analysis of Ibrahim's Guest Hadith in Holy Quran Based on Paradigmatic and Syntagmatic Axis

بررسي روابط هم‌نشيني و جانشيني واژگان، يكي از مباحث ضروري و لازم براي درك و تحليل مفاهيم قرآن مجيد، به شمار مي‌آيد. تعليم و تربيت از جمله اهداف نزول اين كتاب آسماني است، كتابي كه رحمتي است براي گروندگان، و زياني براي تبهكاران تا بندگي فروغ ارشادي آن از وراي قرون متمادي در كليه زمينه‌ها بر تارك زندگي معنوي و مادي انسان‌ها پرتو افكنده و انوار هدايتش انديشه‌هاي جويندگان كمال مطلق در حيات را سمت و سو بخشيده و پيروانش را در ابعاد تعليمي و تربيتي مستفيض گردانيده است. نمونه بارز تربيتي قرآن را مي‌توان در «حديث ضيف ابراهيم(ع)» جست‌وجو كرد. تمام عناصراين داستان، در يك زنجيره خطي در كنار هم چيده شده‌اند، تا آداب مهماني را به انسان بياموزد. جستار حاضر كوشيده است با استفاده از روش توصيفي- تحليلي و با تكيه بر دو محور جانشيني و هم‌نشيني به بررسي ساختاري آيات مربوط به آداب مهماني در داستان مذكور بپردازد. برخي از نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه در اين داستان، بيش‌تر بر محور جانشيني تكيه شده است. در محور هم‌نشيني براي انتقال پيام اصلي داستان، عبارت‌ها به گونه‌اي در كنار هم و در يك خط افقي قرار گرفته‌اند تا آداب مهماني را به ترتيب بيان نمايد، كه مصداق بارز آن را در انسجام شخصيت حضرت ابراهيم(ع) با ساير شخصيت‌ها مشاهده مي‌كنيم.

A study on words' paradigmatic and syntagmatic relations is one of the necessary and essential issues to understand and analyze the concepts of Holy Quran. Education and training are of aims of this Holy Book; the Book which has lit humans' worldly and unworldly lives for many years and was fruitful for all its followers in educational aspects. The remarkable educational sample could be researched in Ibrahim's Guest Hadith. All elements of the narration are arranged in a linear chain to teach reception and feast traditions to human. The present research attempts to study the structure of the Verses relating feast traditions in the abovementioned story by applying descriptive – analytical method and based on paradigmatic and syntagmatic axis. Some of the results of the research show that paradigmatic axis is applied to transfer the main message and arranged the phrases in a horizontal way to express the feast tradition; the remarkable evidence may be seen in Ibrahim's coherent character.