بررسي اصل قرآني «قول حسن» از منظر مفسران و تحليل نقش آن در مديريت تعارض هاي اجتماعي

The Quranic Principle of Good Speech as Viewed by Commentators and Its Part in Managing Social Conflicts

تعارض اجتماعي هرگونه رفتار، تفكر و احساس خصمانه آگاهانه است كه در سطوح مختلف روابط اجتماعي رخ ميدهد. اين معضل اجتماعي، عواقب و خسارات فردي و اجتماعي فراوان و گاه جبران ناپذيري را به دنبال دارد. هدف از پژوهش حاضر، بررسي جايگاه و نقش اصل قرآني «قول حسن» در مديريت تعارضهاي اجتماعي است. در اين تحقيق با روش تحليلي توصيفي، به بررسي فقره «قولوا للناس حسنا» از آيه 83 بقره از ديدگاه مفسران پرداخته شده است. سپس جايگاه اصل «قول حسن» در تنظيم روابط اجتماعي و مديريت تعارض ها بررسي گرديده است. اصل «قول حسن» يكي از رهنمون هاي جامع قرآن در ارتباط با تنظيم شكل روابط افراد اجتماع با يكديگر است. ميان مفسران اختلاف هايي در خصوص قلمرو سه واژه «قولوا»، «الناس» و «حسنا» وجود دارد. نظريه مختار آن است كه اين سه واژه مطلق بوده و به وسيله آيه يا روايتي نسخ نشدهاند. بر اساس اين ديدگاه و همچنين مطابق تفسير مفسران از اين آيه، «قول حسن» معنايي بسيار گسترده به لحاظ خطاب، مخاطب و ابعاد دارد و بسياري از آموزه هاي ديني را در خود جاي مي دهد؛ لذا نقشي به سزايي در تنظيم روابط اجتماعي و مديريت تعارض ها خواهد داشت. البته اين اصل در موارد مختلف مصاديق مختلف خواهد يافت.

Social conflict is any form of conscious hostile behavior, thinking and feeling that occurs at different levels of social relationships. This social problem has numerous and sometimes irreparable personal and social consequences. The purpose of the present study is to examine the position and role of the Quranic principle of "good speech" in the management of social conflicts. In this descriptive-analytic study, the commentary on the verse 83 of Baqarah "speak kindly to mankind" has been examined by commentators. Then, the position of "good speech" in regulating social relations and conflict management is examined. The principle of "good speech" is one of the comprehensive guidelines of the Qur'an regarding the regulation of the form of social relations among individuals. There are disagreements among the commentators on the realm of the three words "qulu", "annas" and "hasana". The chosen theory is that these three words are absolute and have not been abrogated by any verse or narration. According to this view, as well as the commentators' interpretation of this verse, "good speech" has a very broad meaning in terms of the address, the addressed, and the dimension and includes many religious teachings and, thus, plays an important role in regulating relationships and in managing conflicts.