چگونگي نقد آراء فخر رازي در تفسير الميزان

The Way Used in Tafsir Al-Mizan to Criticize Fakhr Razi’s Opinions

تفسير الميزان، به منزله ميزان و سنجش بسياري از تفاسير ديگر است. از جمله آن تفاسير، تفسير مفاتيح الغيب فخر رازي است كه علامه طباطبايي به طور گسترده به بررسي و نقد آن پرداخته است. در اين بررسي علامه طباطبايي سه نوع ديدگاه نسبت به آراء تفسيري فخر رازي دارد: در مواردي از جمله: مطابقت با سياق آيات قرآن، مطابقت با روايات، مطابقت نظر فخر رازي با نظر علامه، استناد به برخي از بيانات تفسير مفاتيح الغيب، رأي فخر رازي را تأييد كرده است، در موارد متعددي از جمله: عدم تعيين معناي صحيح واژگان قرآن، عدم توجه دقيق به قواعد ادبيات عرب، ناسازگاري با سياق آيات، عدم توجه به ارتباط بين آيات و ... نظر وي را نقد و رد كرده است و در مواردي نيز تنها به ذكر نظر رازي پرداخته است، بدون اين كه به تأييد يا رد آن مبادرت ورزد.

Tafsir Al-Mizan is deemed to be the criterion and measurement of many other commentaries including Mafatih Al-Gheyb Commentary written by Fakhr Razi which is significantly analyzed and criticized by Allameh Tabatabei. In this analysis, Allameh has three viewpoints about Fakhr Razi’s Commentary beliefs. Allameh has confirmed Fakhr Razi’s viewpoint in cases such as compliance with the verses of the Quran, compliance with narrations, compliance of Fakhr Razi’s comments with those of Allameh’s and he has also cited some statements of Tafsir Mafatih Al-Gheyb. On the other hand, Allameh has criticized and rejected Fakhr Razi’s ideas about lack of determining the correct meaning of the Quran’s words, lack of accurate attention to the rules of Arabic literature, incompatibility with the context of the verses, inattention to the relation between the verses, etc. and in some cases, he has mentioned Razi’s opinion without either confirming or rejecting the same.