بررسي ديدگاه تفسيري علامه طباطبايي در تفسير آيه تبيان

A Survey of Allameh Tabatabaei’s EXegetic Viewpoint in Commentary of the Verse of Tebian

آيه تبيان يكي از آيات مورد بحث ميان مفسران است. در باره تبيين كنندگان آيات قرآن اختلاف نظر است. علامه طباطبايي ضمن پذيرش قرائت رايج آيه تبيان، با استناد به دلايلي نظير: «دعوت خدا به تدبّر در قرآن»، «امكان ارجاع آيات متشابه به آيات محكم»، «ذو بطون بودن آيات قرآن» و«ذو مراتب بودن هدايت و فهم قرآن»، دلالت آيه را براي همه افراد مُستعد و بهره‌مند از لوازم تدبّر و نسبت به همه چيز به دلالت لفظي دانسته و بر اين باور است كه لازمۀ فرض صحّتِ رواياتِ بيانگر وجود علم گذشته، آينده و حوادث پيش‌رو تا روز قيامت در قرآن، اين است كه در واژه تبيان تصرف نموده و دلالت آن را اعم از دلالت لفظي و فرا لفظي دانست. يادكرد دو نكته مزبور از گفتار علامه، آشكارا بيانگر اين حقيقت است كه وي در تفسير آيه تبيان ميانه‌روي نموده و از قرائت‌هاي أكثري و أَقلي آن اجتناب ورزيده است. مقاله حاضر، ضمن بررسي ديدگاه علامه طباطبايي در تفسير آيه تبيان، به نقد و تحليل يكي از قرائت‌هاي اكثري از آن كه در ميان برخي از مفسران طرفداراني دارد، پرداخته است.

The verse of Tebian is one of the verses discussed by commentators. There are controversies among the determinants of the Quran verses. Along with accepting the common reciting of the verse of Tebian, referring to some reasons such as “God’s invitation to have reflection in the Quran”, “the possibility of referencing the ambiguous verses to the explicit ones”, “the Quran’s Verses with inner meanings” and “inner stages of guidance and understanding of the Quran”, for Allameh Tabatabaei the implication of the verse is for all people who are talented and profited by contemplation tools and in relation to all things it is for lexical implication. Accordingly, he believes that the necessity of assuming accuracy of the narrations which is indicative of existence of the knowledge about past, future and the forthcoming events to the resurrection day in the Quran is that we need to reflect on the word Tebian and consider its implication as both lexical and meta-lexical. The above mentioned two points from Allameh’s beliefs clearly show this reality that he has taken the middle ground in providing commentary of the verse of Tebian and has avoided minimal and maximal inferences of this verse. Along with analyzing Allameh’s viewpoint on commentary of this verse, the paper has dealt with criticizing and analyzing one of the maximal inferences of this verse which has some advocates among some commentators.