عنوان مقاله :
صناعات خمس ارسطويي و روشهاي دعوت قرآني
عنوان به زبان ديگر :
The Aristotelian five crafts and the methods of Quranic invitation
پديد آورندگان :
حكاك، محمد دانشگاه بين‌المللي امام خميني - گروه فلسفه، قزوين
كليدواژه :
برهان , خطابه , جدل , حكمت , موعظه حسنه
چكيده فارسي :
برهان، خطابه و جدل سه تا از صناعات پنجگانه ارسطويي است. ارسطو و منطق‌دانان مسلمان بهدقت و تفصيل آنها را از لحاظ ماده و صورت و هدف و نتيجه بيان نموده‌اند. روشهاي دعوت قرآني در سوره نحل بهترتيب چنين آمده است: حكمت، موعظه حسنه و جدال احسن. معناي اين سه كلمه هم با تحقيق در عرف قرآن آشكار است. برخي منطق‌دانان و بعضي از مفسران مسلمان سه روش يادشده را با سه فن ارسطويي منطبق دانسته‌اند.
عده‌اي اين روشها و آن سه فن را كاملاً يكي محسوب كرده‌اند و بعضي- خصوصاً با نظر به قيد حسنه بودن موعظه و احسن‌بودن جدل ـ به انطباق جزئي قايل شده‌اند. در اين مقاله ديدگاه منطق‌دانان و مفسران يادشده بعد از گزارش مورد سنجش و ارزيابي قرار گرفته‌اند و حاصل اين سنجش و ارزيابي چنين است كه حكمت مبتني بر برهان است؛ يعني سخن حق مطابق با واقع است، ولي نه اينكه هر سخن حق مطابق با واقعيت حكمت است و جدل احسن با جدل ارسطويي انطباق جزئي دارد و موعظه حسنه را با خطابه هيچ نسبتي نيست.
چكيده لاتين :
The three of five crafts of the Aristotelian are proofs, rhetoric and dialectic. Aristotle and Muslim logicians have explained them out in detail in terms of matter, form, purpose and result. The methods of Quranic invitations are respectively followed in Surah al-Nahl: Wisdom, A good preaching and a best controversy. The meaning of these three words is also evident in the study of the Quran. Some logicians and Muslim commentators have coined the three methods in accordance with the three Aristotelian crafts. Some of these methods and those three crafts are completely one and some have partially adapted- especially given the goodness of preaching and the being the best of controversy - have made partly adjustment. In this article, the words of the aforementioned logicians and commentators have been measured and evaluated after the report and the result of this measure and evaluation is that wisdom is based on proof that is to say the truth is correspondence with reality but not every truth word of correspondence with reality is wisdom, and the best of controversy is partly in line with the Aristotelian dialectic, the good preaching has nothing to do with the rhetoric.
