بررسي تغييرات الگوي كشت و ميزان استخراج منابع آب زيرزميني با اعمال سياست‌هاي كاهش مصرف آب در دشت ارزوئيه استان كرمان

با توجه به خشكسالي‌هاي متوالي در سال‌هاي اخير در مناطق مركزي و شرقي كشور و از جمله استان كرمان، آب مهمترين عامل محدودكننده توسعه اقتصادي و مهمترين نهاده كشاورزي است. از‌اين‌رو مديريت مصرف اين منبع ارزشمند داراي اهميت است. هدف از مطالعه حاضر، بررسي واكنش و شبيه‌سازي رفتار كشاورزان (الگوي كشت) در برابر سياست‌هاي كاهش مصرف آب در شهرستان ارزوئيه در استان كرمان است. اين سياست ها شامل سياست افزايش هزينه استخراج، كاهش دسترسي به منابع آب، كم‌آبياري و سياست‌هاي تركيبي در غالب هشت سناريو بررسي شدند. براي اين منظور از روش برنامه‌ريزي رياضي مثبت جهت تعيين الگوي بهينه كشت براي هر سياست استفاده شد. داده‌هاي مورد نياز پژوهش از طريق تكميل 194 پرسشنامه و مصاحبه با كشاورزان و همچنين داده‌هاي سازمان جهاد كشاورزي استان كرمان به‌دست آمد. نتايج اين مطالعه نشان مي‌دهد كه از ميان سياست‌هاي فوق، سياست كم‌آبياري و همچنين تركيب آن با سياست كاهش دسترسي به منابع آب، داراي بهترين نتايج بوده‌اند. با اعمال اين سياست، عليرغم كاهش 26 درصدي مصرف آب، سطح زيركشت 56 درصد افزايش مي‌يابد و بازده ناخالص تنها 16 درصد كاهش مي‌يابد. با توجه به نتايج مطالعه، سياست افزايش هزينه استخراج چندان تأثيرگذار نيست و تنها فشار به كشاورزان را افزايش مي‌دهد، اما سياست كم‌آبياري به عنوان يك سياست مؤثر توصيه مي‌شود.