تأثير متغيرهاي آب و هوايي بر تخصيص زمين بين گروه‌هاي محصولات سالانه زراعي ايران: كاربرد مدل لاجيت چندگانه كسري فضايي

اين پژوهش با هدف بررسي نقش عوامل آب و هوايي در تخصيص زمين بين انواع محصولات سالانه زراعي شامل غلات، حبوبات، سبزيجات، محصولات صنعتي، محصولات جاليزي و محصولات علوفه‌اي در سطح شهرستان‌هاي ايران انجام شد. براي اين منظور از اطلاعات زراعي سال‌هاي 92-1391 و اطلاعات هواشناسي سال 1391 استفاده گرديد. جهت برآورد مدل لاجيت چندگانه كسري فضايي اطلاعات زراعي و هواشناسي بر اطلاعات جغرافيايي شهرستان‌ها منطبق و با توجه به داده‌هاي موجود 336 شهرستان مورد مطالعه قرار گرفت. مطابق نتايج به دست آمده، سهم سطح زير كشت محصولات صنعتي در شهرستان‌ها با يكديگر همبستگي فضايي مثبت داشته و افزايش سهم زمين‌ تخصيص يافته به محصولات صنعتي در يك شهرستان افزايش تخصيص زمين به محصولات صنعتي در شهرستان‌هاي مجاور را به دنبال دارد. با توجه به اثرات نهايي محاسبه شده، افزايش يك درجه‌اي ميانگين دما سهم سطح زير كشت غلات، سبزيجات و محصولات جاليزي را به ترتيب به ميزان 1، 0.1 و 0.2 درصد افزايش و سهم سطح زير كشت حبوبات را به ميزان 0.3 درصد كاهش داده و افزايش بارش سالانه به ميزان يك ميليمتر، سهم سطح زير كشت سبزيجات را به ميزان 0.008 درصد كاهش مي‌دهد. به اين ترتيب ادامه روند تغييرات آب و هوايي و به خصوص افزايش دما، افزايش سهم سطح زير كشت غلات، سبزيجات و محصولات جاليزي و كاهش سهم سطح زير كشت حبوبات در سال‌هاي آتي را به دنبال خواهد داشت.از اين رو توصيه مي شود به منظور تأمين بخشي از نيازهاي غذايي جمعيت آينده كشور، راهكارهاي تطبيقي براي توليد حبوبات بيش از ديگر انواع گياهان سالانه زراعي مدنظر قرار گيرد.