اولويت‌بندي توسعه فعاليت‌هاي كشاورزي با هدف رشد اشتغال در ايران

مطالعه حاضر با هدف تعيين فعاليت‌هاي اولويت‌دار كشاورزي براي دستيابي به رشد اشتغال هدف‌گذاري شده در برنامه‌هاي توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور انجام شده است. در اين راستا، الگوي برنامه‌ريزي رياضي منطقه‌اي بخش كشاورزي با الگوي ماتريس حسابداري اجتماعي آميخته تلفيق گرديده تا اهداف كلان افزايش اشتغال به محدوديت‌هاي منابع توليدي در سطح خرد (استان‌هاي كشور) ارتباط داده شود. با استفاده از اين الگوي تلفيقي مي‌توان مشخص نمود كدام فعاليت‌ها و در كدام استان‌ها داراي اولويت براي توسعه مي‌باشند و براي دستيابي به هدف ملي رشد اشتغال بيشتر موثرند. نتايج اين مطالعه نشان مي‌دهد براي تحقق آرمان رشد اشتغال 9/3 درصد پيش‌بيني شده در برنامه توسعه ششم كشور، بخش كشاورزي ايران بايد سالانه معادل 4/4 درصد رشد داشته باشد. اين رشد براي زيربخش‌هاي زراعي، باغي، دامي و آبزي‌پروري نيز به ترتيب 8/4، 3/2، 8/6 و 3/4 درصد است. يافته‌هاي مطالعه نشان مي‌دهد در زيربخش زراعي، گندم با رشد 3/8 درصد و برنج با رشد 1/0 درصد بيشترين و كمترين اولويت را براي توسعه توليد به خود اختصاص داده‌اند. در اين زيربخش، استان‌هاي خوزستان، اردبيل و فارس داراي بيشترين اولويت براي توسعه محصولات زراعي مي‌باشند. در زيربخش باغباني، محصولات خانواده آلو با رشد 5/3 درصد بيشترين و محصول چاي با رشد 3/0 درصد كمترين اولويت را به خود اختصاص داده‌اند. در اين زيربخش، استان‌هاي فارس، مازندران و آذربايجان شرقي و غربي داراي بيشترين اولويت براي سرمايه‌گذاري در توسعه فعاليت‌هاي باغداري در راستاي دستيابي به هدف رشد اشتغال ملي هستند. در رابطه با محصولات دام، طيور و آبزيان نتايج نشان مي‌دهد كه به توسعه توليد گوشت گاو اولويت بيشتري نسبت به توليد كپورماهيان بايد داده شود. مازندران، خوزستان، گيلان، چهارمحال و بختياري و لرستان استان‌هايي با بيشترين اولويت در توسعه فعاليت‌هاي آبزي‌پروري مي‌باشند. اما، براي توسعه فعاليت‌هاي دامداري و مرغداري تفاوت چنداني بين استان‌هاي كشور ديده نمي‌شود. با توجه به نتايج اين مطالعه اين نتيجه‌گيري حاصل مي‌شود كه براي دستيابي به هدف رشد اشتغال در برنامه ششم توسعه، بازنگري در پرتفوي جاري فعاليت‌هاي كشاورزي ضروري مي‌باشد.