خاقاني شرواني در شعر خود از روايت كدام شاهنامه بهره برده است؟

خاقاني شرواني قصيده­سراي بزرگ سدۀ ششم هجري قمري، به ميزاني بسيار از روايات شاهنامه و داستان­هاي اساطيري و پهلواني در شعر خود بهره برده است. برخي شواهد نشان مي­دهد كه شاعر در شعر خود به داستان­هايي حماسي و پهلواني از شاهنامه اشاره مي­كند كه مربوط به روايت فردوسي از شاهنامه نيستند و مشخّصاً در شاهنامۀ فردوسي وجود ندارند يا به گونه­اي ديگر روايت شده­اند. نگارندگانِ اين سطور، اين فرض را مطرح مي­كنند كه ممكن است خاقاني افزون بر شاهنامۀ فردوسي، به شاهنامه­اي ديگر نيز دست­رسي داشته و از آن بهره گرفته باشد. شواهد شعري نشان مي­دهد كه تلميحات شاهنامه­اي در اشعار شاعران سده­هاي پنجم و ششم هجري قمري، به داستان­هايي از شاهنامه ­اشاره دارد كه متفاوت است از آن­چه در  شاهنامۀ فردوسي مي­بينيم و گويا اشارات شاهنامه­ايِ شعر آنان، در برخي موارد، از مآخذي ديگر سرچشمه مي­گيرد. در اين مقاله با بررسي شواهدِ شاهنامه­ايِ شعر خاقاني و مطابقت آن­ها با منابع حماسي پيشين و هم‌چنين روايات حماسي موجود در تواريخ كهن فارسي، اين نتيجه به دست آمده است كه اين شاعر به غير از شاهنامۀ فردوسي، شاهنامه‌هايي ديگر را نيز در دست داشته و با بررسي دقيق­ترِ اين شواهد مي­توان اين فرض را مطرح كرد كه وي بيش‌ترْ تحت تأثير شا‌هنامۀ مسعودي مروزي بوده است. در اين پژوهش، اين شواهد مطرح و بررسي شده­ است.