بررسي شاخص‌هاي توسعه در مناطق مرزي در راستاي تحقق امنيت پايدار (مطالعه موردي روستاهاي مرزي شهرستان درگز)

فقدان عدالت فضايي و جغرافيايي و نابرابري‌ها در بين مناطق مختلف كشور از مهم‌ترين عوامل تهديدكننده امنيت ملي محسوب مي‌شود. اين شرايط موجب تشديد احساس تبعيض بين مردم شده و شكاف‌هاي قومي، مذهبي، اقتصادي و اجتماعي را عميق‌تر مي‌كند. اين بي‌عدالتي جغرافيايي و فضايي به‌ويژه در مناطق مرزي كشور كه با مشكلات و چالش‌هايي بسياري ازجمله دوري از مركز و كانون‌هاي قدرت و ثروت، فقر و توسعه‌نيافتگي، ضعف زيرساخت‌ها، مجاورت با دستگاه اطلاعاتي و امنيتي كشور همسايه و ... مواجه هستند، از اهميت بيشتري برخوردار است و به‌طور مستقيم بر امنيت اين مناطق تأثيرگذار است. هدف از پژوهش بررسي سطوح توسعه‌يافتگي نواحي روستايي شهرستان مرزي درگز بر مبناي هفت مؤلفه اقتصادي، اجتماعي، زيربنايي، خدماتي، فرهنگي-آموزشي، بهداشتي و ارتباطي و 52 شاخص مي‌باشد. اين پژوهش كاربردي و روش آن نيز تحليلي- مقايسه‌اي است. براي تجزيه‌وتحليل اطلاعات از روش تاپسيس و روش ضريب اختلاف، جهت رتبه‌بندي و پراكندگي امكانات و خدمات (شاخص‌هاي موردمطالعه) در دهستان‌ها مبادرت شده است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد ازلحاظ سطح توسعه‌يافتگي بين دهستان‌هاي شهرستان درگز تفاوت و نابرابري وجود دارد، به‌طوري‌كه از مجموع شش دهستان اين شهرستان يك دهستان در سطح كاملاً برخوردار، چهار دهستان نيمه برخوردار و يك دهستان در سطح محروم قرار دارد؛ ضمن اينكه ازنظر مؤلفه‌ها و شاخص‌ها نيز تفاوت زيادي بين دهستان‌ها وجود دارد. رتبه‌بندي دهستان‌ها در اين پژوهش مي‌تواند در بهينه‌سازي وضع موجود و سامان‌دهي سطوح توسعه و امنيت پايدار در اين شهرستان مؤثر باشد.