استراتژي‌هاي خانواده ايراني در مواجهه با ديالكتيك فرديت و خانواده نشانه‌شناسي خانواده در سينماي ايران

خانواده ايراني در عصر حاضر، به موازات تحولات بنيادين سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي در سطح كلان، دگرگوني‌هاي عمده ساختاري را تجربه مي‌كند. امروزه، به دليل تغييراتي كه دائماً و به طور مستمر به وقوع مي‌پيوندند و نوعي بي‌ثباتي را بر خانواده تحميل مي‌كنند، نمي‌توان شكل واحدي را براي خانواده ايراني متصور شد و همزمان مي‌توان ويژگي‌هاي فرهنگ سنتي، مدرن و پسامدرن را مي‌توان در نهاد خانواده  مشاهده كرد. چنين مسئله‌اي سبب بروز تعارض‌هاي گوناگون در خانواده مي‌شود و در نتيجه خانواده را به اتخاذ استراتژي‌هاي گوناگون براي حل اين تضادها و تعارض‌ها وادار مي‌كند.در اين پژوهش، با مرور تجربي مفاهيم خانواده، بازانديشي و فرديت تلاش شد با رويكرد نشانه‌شناسانه به مطالعه استراتژي‌هاي خانواده ايراني در سينماي ايران بپردازيم. مطالعه سينما براي درك و دريافت كنش‌هاي بازانديشانه و استراتژي‌هاي كنشگران مؤثر است؛ چرا كه سينما را مي‌توان يك نظام بازنمايي دانست كه سعي در بازتوليد واقعيت اجتماعي دارد. در اين پژوهش سه فيلم «چهارشنبه سوري»، « زندگي مشترك آقاي محمودي و بانو» و « سعادت آباد» مورد مطالعه قرار گرفتند. در جمع‌بندي سه فيلم ياد شده ابتدا به توصيف خانواده ايراني در آنها پرداخته و در نهايت استراتژي هر يك براي حل و عبور از تعارض‌هاي خانوادگي بيان گرديد. در خصوص استراتژي خانواده‌ها مي‌توان از استراتژي‌هاي «تعليق»، «برقراري موازنه ميان موقعيت‌هاي ناسازگار» و «اهميت دادن به فرم‌ها و صورت‌هاي اجتماعي» نام برد. با توجه به تحليل فيلم‌ها مي‌توان گفت خانواده مدرن بدون توجه به فرديت سوژه‌ها نمي‌تواند فهم شود؛ زيرا با سوژه‌هاي به شدت فرديت يافته مواجه هستيم كه دائماً فرديت در بروز تعارض‌ها و مناقشات خانوادگي نقش دارد و همچنين به مثابه يك استراتژي براي سوژه‌ها فهم مي‌شود. در پايان مي‌توان نتيجه گرفت امروزه بايد تعاريفي از خانواده را مدنظر قرار داد كه با فرديت سوژه‌ها در فضاي خانوادگي كه يك گروه محسوب مي‌شود، سازگار باشد.