معنا، مفهوم و كاركرد فرزند در ايران

فرزند چه معنا، تعريف و كاركردهايي در جامعه و فرهنگ ايراني دارد؟ براي پاسخ به اين پرسش، ما به افراد ناباروران در جستجوي درمان، زوج‌هاي تازه ازدواج كرده و افراد مخالف فرزند‌آوري مراجعه كرديم. از طريق انجام مصاحبه‌هاي عميق و با استفاده از روش گراندد تئوري، تلاش كرديم تا پاسخ‌ها را كدگذاري كرده و در قالب مقوله‌ها و گزاره‌هاي مفهومي در آوريم. مهم‌ترين يافته‌ها، حاكي از آن است كه ايران يك جامعه فرزندخواه بوده و افراد نابارور يا افرادي كه به هر دليلي فرزند ندارند به شدت تحت فشار از سوي جامعه هستند. اين مسئله باعث مي‌شود تا بسياري از زوج‌هاي تازه ازدواج كرده تلاش كنند تا در پي كسب تأييد اجتماعي «مثل بقيه» شوند. كاركردها و معني كودك را مي‌توان در سه دسته اصلي جاي داد؛ يكم، فرزند به عنوان معناي زندگي (پر كننده صحنه زندگي، پر كننده تنهايي، از بين برنده يكنواختي، طعم و انگيزه زندگي). دوم، فرزند چيزي براي پيوند با زندگي و توسعه فردي (ظرفي براي خرج كردن عاطفه، احساس مالكيت، تعلق و تكميل كننده زندگي، تداوم من، در غياب من، آرزوي خلق و بزرگ كردن) سوم، فرزند به عنوان انسجام بخش روايت خود در پيوند با ديگري (هويت بزرگسالي وهويت جنسي و خانوادگي). بنابراين فرزند يك موجوديت صرفاً فيزيكي نيست و به عنوان يك موجوديت فرهنگي، معنابخش به زندگي و حتي مرگ افراد بوده و نقش بسياري در برساخت هويت شخصي و كسب هويت‌هايي همچون هويت جنسي و هويت بزرگسالي دارد.