برآورد احتمال وقوع توفانهاي تندري بهاره با استفاده از مدل زنجيره ماركف مطالعه موردي: تبريز

توفانهاي تندري يكي از پديده هاي آب و هوايي هستند كه به دليل همراهي با رعد و برق، باد شديد، تگرگ و بارشهاي شديد موجب آسيبهاي فراواني در دنيا ميشوند. در اين پژوهش احتمال وقوع روزهاي همراه با توفان تندري در تبريز در فصل بهار با به كارگيري قوانين احتمالاتي و با استفاده از تكنيك زنجيره ماركف مورد تحليل قرار گرفته است. بدين منظور از داده هاي روزانه مربوط به توفانهاي تندري (كدهاي 95 تا 99) در يك دوره آماري 65 ساله (2015-1951) استفاده گرديد. ابتدا روزها به دو دسته روزهاي عادي با كد صفر و روزهاي همراه با توفان تندري با كد 1 تقسيم شده و تعداد حالتهاي انتقال شرطي در ماههاي مورد مطالعه شمارش شد. سپس ماتريس احتمال تغيير وضعيت بر اساس روش درستنمايي بيشينه محاسبه گرديد. برخي از خصوصيات مهم ديگر، مانند احتمالات ساده تجربي و احتمال تعادل دوره ها، فراواني وقوع، طول دوره ها و سيكل هوايي نيز تعيين شد و در نهايت با محاسبه فراواني دوره هاي همراه با توفان تندري، احتمال وقوع اين دوره ها و دوره بازگشت آنها مشخص گرديد. نتايج نشان ميدهد كه كوتاهترين سيكل هوايي مربوط به ماه مي است كه بيشترين فراواني توفان تندري را دارد و بالعكس طولاني ترين سيكل هوايي مربوط به ماه آوريل كه فراواني كمتري دارد. در طي دوره آماري 65 ساله، توالي دوره هاي توفاني يك روزه و دو روزه بيشترين فراواني را داشته است و بتدريج براي تواليهاي طولانيتر، از فراواني دوره هاي همراه با توفان تندري كاسته ميشود. دوره بازگشت دوره هاي توفان تندري يك روزه و دو روزه به طور متوسط 1.5 و 5 روز ميباشد. رابطه رگرسيوني بين مقادير مشاهده شده و برآورد شده دوره هاي n روزه همراه با توفان تندري، نشان مي دهد كه ميزان دقت و اطمينان موردنظر براي همه ماهها، بالاتر از 99 درصد بوده است.