واكاوي ساختار همديدي الگوهاي گردشي جو زمان رخداد برف در منطقه خشك (مورد: شمال استان سيستان و بلوچستان و خراسان جنوبي)

به منظور واكاوي ساختار همديدي الگوهاي گردشي جو موثر بر روزهاي برفي نيمه شرقي ايران از رويكرد محيطي – گردشي اقليم شناسي سينوپتيك استفاده شد. بدين منظور نخست روزهاي برفي بر اساس كدهاي هواي حاضر (ww) ايستگاه‌‌‌‌هاي شمال استان سيستان و بلوچستان و خراسان جنوبي از سازمان‌‌‌‌هاي زيربط اخذ گرديد. مبتني بر اين روزها متغيرهاي تراز زمين از جمله فشار تراز دريا، دما و متغيرهاي ارتفاع ژئوپتانسيل، بادمداري و نصف‌‌‌‌النهاري، ضخامت جو، جهت جريان در ترازهاي 1000، 850 و 500 ه.پ. از دادههاي شبكه‌اي NCEP/NCAR استفاده شد. نتايح اين مطالعه نشان داد كه ريزش برف در اين منطقه با توجه به موقعيت جغرافيايي و دارا بودن از اقليم خشك و نميه‌خشك پديده‌‌‌‌اي كمبسامد بوده و در شكل‌‌‌‌گيري ريزش باران به شكل جامد يا مايع (برف يا باران) ارتفاع تاثير بيشتري نسبت به عرض جغرافيايي دارد. ضمن اينكه بارش برف تحث تاثير عواملي سينوپتيكي مانند پرفشار سيبري و ادغامش با پرفشار اروپايي به منظور فرارفت ‌‌‌‌هواي سرد و همزمان ريزش هواي مرطوب و گرم از سامانه‌‌‌‌ي كم فشار مستقر در روي درياي عرب، خليج بنگال و خليج‌‌‌‌فارس ميسر مي‌‌‌‌گردد. لازم به بيان است كه شكل‌‌‌‌گيري پرفشار سيبري در عرض‌‌‌‌هاي پايين‌‌‌‌تر براي ايحاد برف بسيار موثرتر است. به طوري كه در اين شرايط فشار مركزي اين سامانه حدود 1040 ه.پ؛ و پربند 1030 ه.پ. شرق ايران را متاثر مي‌‌‌‌كند. علاوه بر آن اين پژوهش نشان داد كه هرگاه اعظم كشور (به ويژه بر روي رشته كوه‌هاي زاگرس) زير استيلاي پرفشار‌هاي داخلي و همگرايي بالايي قرار بگيرد در اثر چرخش واچرخندي خود در سطح زمين باعث انتقال هواي مرطوب درياي خزر به منطقه مي‌‌‌‌گردد. از ديگر نتايح اين مطالعه نقش رودباد قوي با سرعت 65 متر بر ثانيه در تراز 300 ه.پ؛ و گاها انحناي نصف‌النهاري آن در تشديد ناپايداري و صعود هوا مي‌باشد. ريزش برف در منطقه با ضخامت 5300 تا 5400 با دماي حدود 3 درجه سلسيوس همراه است.