راه‌هاي بيان التزام و كاربردهاي صورت‌هاي التزامي در زبان فارسي

از ميان صورت‌هاي غيراخباري فعل، يعني امري، التزامي و دعائي، به‌نظر مي‌رسد كه صورت التزامي از پربسامدترين كاربردها را داشته باشد. به‌ويژه كه صورت مزبور نقش‌ قابل‌توجهي در بيان مفاهيم وجهي در فارسي دارد و از رابطه‌اي تنگاتنگ با مفهوم نمود بهره‌مند است. در اين تحقيق، دو هدف عمده و مرتبط با هم دنبال شده است: نخست، شيوه‌‌هاي بيان مفاهيم التزامي در زبان فارسي كه بسياري از آنها به كاربردهاي وجهي معروفند و دوم، كاربردهاي گوناگون صورت‌هاي التزامي كه بخشي از آنها غيروجهي است. براساس يافته‌هاي تحقيق، در زبان فارسي دست‌كم شش شيوه براي بيان مفاهيم وجهي در فارسي وجود دارد كه در همگي آنها صورت‌هاي التزامي فعل ايفاي نقش مي‌كنند. در صورت‌هاي التزامي نيز پانزده كاربرد قابل مشاهده است كه به دو دسته كاربردهاي سرنموني و غيرسرنموني قابل تقسيم هستند. وجه مشترك تمامي كاربردهاي پانزده‌گانه، معناي طرح‌واره‌اي عدم قطعيت است كه در صورت التزامي وجود دارد. معناي صورت التزامي به‌صورت يك شبكه عمل مي‌كند كه در آن، يك معناي سرنموني در مركز قرار دارد و مابقي معاني غيرسرنموني هستند و به نوعي از اين معناي سرنموني مشتق شده‌اند كه به‌عنوان يك مقوله شعاعي عمل مي‌كنند.