تخصيص بهينه آب سد قلعه چاي عجب‌شير بين محصولات كشاورزي در شرايط عدم حتميت

با توجه به اقليم خشك و پراكنش نامناسب بارش در ايران، كشاورزي پايدار منوط به استفاده صحيح و علمي از منابع آب است. در مطالعه حاضر تخصيص بهينه آب سد قلعه چاي عجب شير در بخش كشاورزي با كاربرد مدل برنامه‌ريزي تصادفي بازه‌اي دومرحله‌اي مورد بررسي قرار گرفت. اطلاعات مورد نياز محصولات منتخب منطقه (گندم، جو، سيب‌زميني، پياز، انگور، گردو، بادام و سيب) در سال 95-1394 از سازمان آب منطقه اي و جهاد كشاورزي استان آذربايجان‌شرقي و در مواردي از طريق تكميل پرسشنامه و مصاحبه حضوري با كشاورزان به صورت نمونه‌گيري تصادفي ساده گردآوري گرديد و الگوريتم‌هاي لازم براي حل مدل، در بسته نرم افزاري GAMS نوشته شد. نتايج مدل برنامه‌ريزي تصادفي بازه‌اي دو مرحله‌اي نشان داد كه در صورت استفاده از روش بهينه‌سازي، در سطح جريان كم مقدار آب تخصيصي براي همه محصولات به غير از بادام صفر بوده و در سطح جريان متوسط فقط به سيب‌زميني، پياز، گردو، بادام و سيب، آب اختصاص مي‌يابد. در سطح جريان زياد كل نياز آبي گياهان تأمين شده و كمبودي وجود نخواهد داشت. براي جبران كمبود آب در سطوح مختلف جريان، كشاورز مي‌تواند از منابع كمكي استفاده كند كه با استفاده از مدل توسعه يافته برنامه‌ريزي تصادفي بازه‌اي دومرحله‌اي، آلترناتيوهاي بهينه براي هر محصول ارائه گرديده است. با توجه به نتايج مي‌توان اظهار داشت با ارائه مدل بهينه، كشاورزان بهترين تصميم ممكن را براي رسيدن به بيشترين سود اتخاذ مي‌كنند و به سياستگزاران بخش مديريت منابع آب كمك مي‌كند كه در شرايط بحراني از منابع آب به شكل بهينه استفاده كنند كه در اين صورت كمترين ناپايداري در استفاده از منابع آبي وجود خواهد داشت.