تأثير تلقيح بذر با سايكوسل، سودوموناس و آزوسپريليوم بر رنگدانه هاي فتوسنتزي، عملكرد و دوره ي پر شدن دانه گندم در شرايط تنش شوري

سابقه و هدف: شوري خاك از جمله مهم ترين عامل‌هاي محدودكننده رشد و توليد گياهان زراعي در مناطق خشك و نيمه خشك است. كاربرد سايكوسل و كودهاي زيستي همانند باكتري هاي محرك رشد، نقش مهمي را در بهبود عملكرد تحت تنش شوري ايفا مي‌كنند. شاهارونا و همكاران در نتايج بررسي‌هاي خود گزارش كردند، استفاده از باكتري هاي محرك رشد ممكن است يك راهبرد (استراتژي) مناسب براي بهبود رشد گياه در خاك هاي شور باشد. براتو و همكاران در نتايج بررسي‌هاي خود گزارش كردند، تنش شوري محتواي كلروفيل (سبزينه) ذرت را كاهش داد ولي تلقيح بذر با كودهاي زيستي رنگدانه‌هاي فتوسنتزي _نورساختي) را افزايش داد. عثمان در نتايج بررسي‌هاي خود تاكيد كرد، تيمار گياهان با سايكوسل مي‌تواند غلظت كلروفيل و كاروتنوئيد را افزايش، مرحله‌هاي فوتوفسفريلاسيون (فسفريله شدن نوري) را تسريع و ميزان فتوسنتز را تحريك كند. از اين رو درك واكنش‌هاي فيزيولوژيكي گندم تحت تنش شوري ممكن است به توسعه برنامه ‌هايي كمك كند كه هدف آن بهبود عملكرد است. بنابراين هدف اين بررسي، ارزيابي تاثير شوري خاك و تلقيح بذر با سايكوسل، سودوموناس و آزوسپريليوم بر رنگدانه هاي فتوسنتزي، عملكرد و دوره ي پر شدن دانه گندم بود.مواد و روش ها: به منظور بررسي تاثير شوري خاك و تلقيح بذر با سايكوسل، سودوموناس و آزوسپريليوم بر رنگدانه هاي فتوسنتزي، عملكرد و دوره ي پر شدن دانه گندم، آزمايش فاكتوريلي بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در گلخانه دانشگاه محقق اردبيلي در سال زراعي 1395 انجام شد. تيمارها شامل چهار سطح شوري (بدون شوري به عنوان شاهد و اعمال شوري هاي 25، 50 و 75 ميلي مولار) با استفاده از نمك NaCl و تلقيح بذر با سايكوسل، سودوموناس و آزوسپريليوم در شش سطح (بدون تلقيح بذر به عنوان شاهد، تلقيح با سودوموناس، آزوسپريليوم و كاربرد توأم سودوموناس و آزوسپريليوم، سايكوسل در دو سطح 5^-10 و 6^-10 ميلي مولار) بودند. سودوموناس پوتيدا استرين 186 و ازتوباكتر كروكوكوم استرين 5 از ريزوسفر گندم بوسيله موسسه تحقيقات خاك و آب تهران جداسازي شدند. تراكم ريزجانداران (ميكروارگانيسم هاي) استفاده شده به عنوان باكتري هاي محرك رشد در اين ازمايش 10^8 باكتري زنده و فعال در هر گرم بود.نتايج و بحث: نتايج نشان داد، سرعت و طول دوره پر شدن دانه، محتواي كلروفيل a، b، كلروفيل كل و كارتنوئيد تحت تاثير سطوح شوري، تلقيح بذر با سايكوسل، سودوموناس و آزوسپريليوم در سطح احتمال يك درصد معني دار شد. شوري عملكرد، وزن ريشه، محتواي كلروفيل a ، b، كلروفيل كل و كارتنوئيد، سرعت و طول دوره پر شدن دانه را كاهش داد. در حالي كه اين صفات به واسطه ي تلقيح بذر با سايكوسل، سودوموناس و آزوسپريليوم افزايش يافت. مقايسه ميانگين ها نشان داد كه بيشترين سرعت و طول دوره پر شدن دانه (به ترتيب 0.00253 گرم در روز و 39.226 روز)، در تلقيح توام بذر با آزوسپريليوم و سودوموناس در شرايط بدون اعمال شوري و كمترين آنها (0.00101 گرم در روز و 25.647 روز)، در بدون تلقيح بذر در بالاترين سطح شوري به دست آمد. در بالاترين سطح از شوري (75 ميلي مولار) محتواي كلروفيل a، b، كلروفيل كل و كاروتنوئيد به ترتيب 23.31، 33.18، 22.61 و 42.62 درصد در مقايسه با بدون اعمال شوري كاهش يافت. تلقيح بذر با سايكوسل، سودوموناس و آزوسپريليوم محتواي كلروفيل a، b، كاروتنوئيد و كلروفيل كل را در شرايط شوري همانند شرايط عادي (نرمال) افزايش داد. بيشترين عملكرد دانه در حالت بدون اعمال شوري، كاربرد توأم سودوموناس و آزوسپريليوم و كمترين آن ها در شوري 75 ميلي مولار و بدون تلقيح بذر با سايكوسل، سودوموناس و آزوسپريليوم به دست آمد.نتيجه گيري: به نظر مي رسد تلقيح بذر با كودهاي زيستي و سايكوسل مي تواند به عنوان يك ابزار مناسب براي افزايش عملكرد و طول دوره پر شدن دانه گندم تحت تنش شوري باشد.