ارزيابي ومقايسه فرآيند واجذب فلزات سنگين ازستون خاك طبيعي دراثرنفوذفاضلاب خام وامكان تراوش به آبهاي زيرزميني

سابقه و هدف: مطالعه فرآيندهاي جذب و واجذب فلزات سنگين در خاك بمنظور ارزيابي چگونگي انتقال وياتجمع فلزات وتعيين سرنوشت آنهادر لايه هاي خاك مسئله مهمي است كه توجه بسياري از محققين رابه خود جلب نموده است. توانايي انتقال فلزات تجمع يافته درلايه هاي خاك در اثر نفوذ جريانهاي سطحي، بارش وحتي نفوذ فاضلابهاي شهري وصنعتي در خاك از يك سو و واجذب فلزات از خاك بصورت محلول وانتقال آنها ونهايتا تراوش در آبهاي زيرزميني وآلوده نمودن آنها از سويي ديگر باعث شده تا اهميت اين مطالعات بيشترگردد. جريان فاضلاب خام در لايه هاي خاك نيز بواسطه فرآيند جذب و واجذب، باعث انتقال فلزات در ستون خاك مي شود. هدف از اين تحقيق كه بصورت عمليات ميداني اجرا شد، بررسي وارزيابي فرآيند واجذب فلزات نيكل، روي وسرب موجود در خاك شهرك صنعتي سمنان است كه در اثر نفوذ فاضلاب خام از خاك واجذب مي شوند. مواد و روشها: با نفوذ دادن فاضلاب خام اين شهرك، تغييرات غلظت فلزات در لايه هاي خاك اندازه گيري شده و مورد بررسي و ارزيابي آماري قرار گرفت بنابراين براي نفوذ دادن فاضلاب در خاك يك چاهك نفوذ حفاري شد. نمونه برداري از خاك از عمقهاي 20 تا 300 سانتيمتري زير چاهك نفوذ انجام گرديد. قبل از اينكه نفوذ انجام شود از لايه هاي زيرين چاهك نفوذ نمونه هايي تهيه و غلظت آنها بعنوان غلظت اوليه تعيين شد وپس از نفوذ نيز از همان عمقها مقادير غلظت فلزات سنگين بعنوان غلظت ثانويه منظور شد. همچنين ارزيابي آماري براي مقايسه ميانگين ها در نمونه هاي زوجي بمنظور تعيين اثر فرآيند واجذب اين فلزات در كل ستون خاك انجام گرديد و ازنرم افزار SPSS18 براي آناليز داده ها استفاده شد. يافته ها: نتايج نشان داد كه براي هر سه فلز مورد مطالعه، جابجايي مركز توده جرمي ماكزيمم به لايه هاي پايينتر اتفاق افتاده است. از ارزيابي آماري مشخص شد كه در ستون خاك مورد بررسي، فرآيند واجذب فلز نيكل از خاك به محلول فاضلاب موثر بود در حاليكه فلزات روي وسرب چندان تحت تاثير فرآيند واجذب قرار نگرفته اند. نسبت انتقال فلزات نيكل، روي وسرب بترتيب 136، 21 و10 بدست آمد. غلظت فلزات نيكل، روي وسرب در محلول فاضلاب در انتهاي ستون خاك بترتيب 07/4، 95/1 و25/1 ppm محاسبه شد. نتيجه گيري: نفوذ جريان فاضلاب باعث انتقال همه فلزات به لايه هاي پائينتردر ستون خاك ميشود. فلز نيكل سريعتر از دو فلز ديگر به آبهاي زير زميني تراوش مي كند. رتبه بندي فلزات تحت تاثيرفرآيند واجذب وبراساس تحركپذيري وهمچنين براي ميزان تراوش به آبهاي زيرزميني بصورت (Ni Zn Pb) بدست آمد.