بررسي امكان استفاده‏ از پساب در كشاورزي (مطالعه موردي: پساب تصفيه‏ خانه فاضلاب شهري شهركرد)

سابقه و هدف:گسترش فعاليت‌هاي كشاورزي و صنعتي براي تأمين مواد غذايي همگام با روند رو به رشد جمعيت جهان و وقوع خشك‌سالي‌هاي پي‌درپي در سال‌هاي اخير موجب افزايش بهره‌برداري از منابع موجود آب، وارد آمدن فشار بيش از اندازه به منابع آب و ايجاد بحران آب، بويژه در اكثر كشورهاي واقع در مناطق خشك و نيمه خشك جهان شده است. اين تحقيق به‏منظور بررسي امكان كاربرد پساب تصفيه‏خانه‏ي فاضلاب شهر شهركرد براي كشاورزي و تعيين ميزان محدوديت كاربرد پساب در سيستم آبياري قطره‏اي از نظر تأثير بر پتانسيل گرفتگي قطره‏چكان‏ها انجام شد. مواد و روش‏ها: به اين منظور برخي خصوصيات فيزيكي، شيميايي و بيولوژيكي پساب تصفيه‏خانه‏ي فاضلاب شهر شهركرد در بازه‏ي زماني فروردينشهريور سال 1394، بصورت ماهيانه اندازه‏گيري و با استاندارد سازمان حفاظت محيط زيست ايران، استاندارد سازمان بهداشت جهاني (WHO)، استاندارد سازمان جهاني خواروبار و كشاورزي (FAO) و استاندارد طبقه‏بندي كيفيت آب متناسب با پتانسيل گرفتگي قطره‏چكان‏ها، مقايسه شد. يافته‏ها: بر اساس نتايج آزمايش‏هاي بررسي كيفيت آب، متوسط مقدار كليفرم مدفوعي و كليفرم كل پساب خروجي در طول دوره‏ي بررسي، به ترتيب 6416.8 و MPN/100ml 16966.7 محاسبه شد كه خارج از محدوده‏ي مجاز توصيه‏شده در استاندارد سازمان حفاظت محيط زيست ايران براي كاربرد پساب در كشاورزي است و كلرزني بيش‏تر پساب پيش از تخليه را ضروري مي‏نمايد. علاوه بر اين بر اساس مقدار متوسط پارامترهاي ميكروبي كليفرم مدفوعي و تعداد نماتد روده‏اي(N/100ml 0) و متناسب با استاندارد سازمان جهاني بهداشت، استفاده از پساب براي آبياري گياهاني كه بصورت خام مصرف مي‏شوند، امكان‏پذير نيست. همچنين بر اساس استاندارد FAO كاربرد پساب از نظر مقدار متوسط غلظت بي‏كربنات در طي اين دوره (me/L 4.64) براي گياهان، محدوديت كم تا متوسط به دنبال دارد. محدوديت كاربرد پساب در سيستم آبياري قطره‏اي از نظر مقدار متوسط تراكم كليفرم كل، سطح pH (7.65) و سختي آب (mg/L 251.1)، در سطح متوسط و بر اساس مقدار متوسط شاخص‏هاي غلظت مواد جامد محلول (mg/L 405.5)، غلظت مواد جامد معلق (mg/L 35.2)، هدايت الكتريكي (dS/m 0.66)، غلظت آهن (mg/L 0.024) و غلظت منگنز (mg/L 0.013)، در سطح كم بود. علاوه بر اين با توجه به مقدار منفي شاخص اشباع لانژلير در طول اين دوره (1.03)، امكان ايجاد رسوب در آب، وجود نداشت. نتيجه‏گيري: با توجه به پتانسيل كم گرفتگي قطره‏چكان‏ها با عوامل فيزيكي و شيميايي، عوامل بيولوژيكي، به عنوان عامل اصلي گرفتگي قطره‏چكان‏ها در هنگام كاربرد پساب تصفيه‏خانه‏ي فاضلاب شهركرد در سيستم آبياري قطره‏اي به شمار مي‏آيند. بنابراين مي‏توان سيستم‏هاي آبياري قطره‏اي را در برنامه‏ي استفاده‏ي مجدد از پساب تصفيه‏خانه‏ي فاضلاب شهر شهركرد براي آبياري گياهان علوفه‏اي و صنعتي مقاوم به غلظت‏هاي بالاي بي‏كربنات و با در نظر گرفتن مديريت‏هاي استفاده از فيلتر مناسب، اسيدشويي، شستشوي دوره‏اي لترال‏هاي آبياري و بويژه كلرزني سيستم آبياري به كار برد.