كاربرد اسيدهاي آلي و معدني بر آزادسازي عناصر غذايي در خاك هاي آهكي

سابقه و هدف: تاثير كاربرد اسيدهاي آلي و معدني در خاك‌هاي آهكي ايران به طور كامل بررسي نشده است. هدف از اين پژوهش بررسي تأثير كاربرد اسيدهاي آلي استيك، سيتريك و اگزاليك اسيد و اسيدهاي معدني سولفوريك و فسفريك بر مقدار pH و EC خاك و همچنين رهاسازي عناصر غذايي مورد نياز گياهان در محلول خاك مي‌باشد. مواد و روش‌ها: براي بررسي رهاسازي عناصر غذايي توسط اسيدهاي آلي و معدني از دو نمونه خاك آهكي با بافت لومي استفاده شد. عصاره‌گيري از خاك‌ها با محلول‌هاي اسيدهاي سيتريك، اگزاليك، استيك، سولفوريك و فسفريك با غلظت‌هاي 1، 5 و 10 ميلي‌مولار (25 ميلي ليتر محلول و 10 گرم خاك) و آب مقطر به عنوان شاهد به مدت يك ساعت انجام شد. مقدار pH و قابليت هدايت الكتريكي محلول‌ها بلافاصله پس از عصاره‌گيري اندازه‌گيري شد. غلظت نيترات، آمونيوم، فسفر، پتاسيم، كلسيم، منيزيم، آهن، روي، مس و منگنز در عصاره اندازه‌گيري شد. يافته‌ها: به‌طور كلي با كاربرد اسيدها مقدار pH محلول خاك پس از گذشت يك ساعت بين 0.03 تا 1.66 واحد كاهش نشان داد.. تيمار اسيد فسفريك با غلظت 10 ميلي‌مولار در هر دو نمونه خاك بيشترين كاهش pH را نشان داد. تيمارهاي مختلف اسيدهاي آلي و معدني بر مقدار فسفر؛ پتاسيم، كلسيم، منيزيم، نيترات، آمونيوم و عناصر كم مصرف استخراج شده از خاك‌ها تاثير مثبت معني‌دار داشت. بيشترين غلظت فسفر(بجز عصاره‌گير اسيد فسفريك)، كلسيم، منيزيم و آمونيوم استخراج شده به ترتيب با مقادير 4.23، 2797،1078 و 67.2 ميلي‌گرم بر كيلوگرم خاك و همچنين بيشترين روي و مس استخراج شده با مقادير 61 و 74 ميكروگرم بر كيلوگرم خاك در تيمار اسيد استيك 10 ميلي‌مولار در خاك 2 ديده شد. بيشترين مقدار پتاسيم و نيترات آزاد شده به ترتيب با مقادير 673، 247 ميلي گرم بر كيلوگرم خاك از تيمار 10 ميلي‌مولار اسيد فسفريك در خاك 2 به دست آمد. بيشترين مقدار آهن و منگنز استخراج شده نيز به ترتيب با مقادير 5420 و 10320 ميكروگرم بر كيلوگرم خاك در تيمار اسيد سيتريك 10 ميلي‌مولار در خاك 2 ديده شد. نتيجه‌گيري: نتايج حاصل از اين تحقيق نشان داد كه كاربرد اسيدهاي آلي و معدني در خاك بسته به نوع اسيد باعث رهاسازي برخي عناصر غذايي مورد نياز گياهان در زمان كوتاهي (يك ساعت) در محلول خاك مي‌شود. همچنين از بين اسيدهاي به كار رفته اسيد فسفريك بيشترين تاثير را در كاهش مقدار پي اچ خاك داشت. نتايج حاصل از اين تحقيق نشان داد كه كاربرد اسيدهاي آلي و معدني در خاك بسته به نوع اسيد باعث رهاسازي برخي عناصر غذايي مورد نياز گياهان در زمان كوتاهي (يك ساعت) در محلول خاك مي‌شود. همچنين از بين اسيدهاي به كار رفته اسيد فسفريك بيشترين تاثير را در كاهش مقدار پي اچ خاك داشت.