تخمين پارامترهاي مختلف نفوذپذيري خاك در آبياري جويچه‌اي با حضور پليمر سوپرجاذب

سابقه و هدف: محدوديت منابع آب كشور و اختصاص سهم بزرگي از آن به بخش كشاورزي و منابع طبيعي، افزايش كارايي مصرف و صرفه‌جويي آب را امري ضروري و حياتي نموده است. در اين زمينه استفاده از فن‌آوري نوين با كاربرد برخي مواد افزودني مانند پليمرهاي سوپرجاذب به خاك در كاهش تنش‌هاي خشكي در مناطق خشك و نيمه‌خشك مي‌تواند نقش مهمي ايفا مي‌كند. پليمرهاي سوپرجاذب باعث افزايش ظرفيت نگهداري خاك و در نتيجه بهبود راندمان كاربرد آب در مزرعه مي‌شود. آبياري سطحي به دليل سادگي، از رايج‌ترين روش‌هاي آبياري به شمار مي‌آيد. تعيين پارامترهاي نفوذ آب در خاك، يكي از گام‌هاي اساسي در طراحي و مديريت سيستم‌هاي آبياري سطحي است. هدف از انجام اين مطالعه بررسي تأثير سوپر جاذب بر روش‌هاي مختلف تخمين ويژگي‌هاي نفوذپذيري در آبياري جويچه‌اي بر اساس سطوح تركيب شده پليمر سوپرجاذب در مزرعه مورد مطالعه مي‌باشد. مواد و روش‌ها: آزمايش در مزرعه آموزشي پرديس دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان واقع در شهرستان گرگان در شرايط بدون كشت انجام شد. در اين تحقيق از چهار سطح تركيبي 0، 7، 11 و 16 گرم پليمر سوپرجاذب آ200 با خاك در مترمربع در عمق 25 سانتي‌متر خاك و مقدار شدت جريان آب معادل 0.75 ليتر بر ثانيه در نظر گرفته شد. آزمايش در چهار تكرار آبياري با طرح آماري كاملا تصادفي انجام شد. در اين پژوهش دقت چهار روش برآورد نفوذ شامل روش‌هاي دونقطه‌اي اليوت و واكر، بِنامي و اُفِن، يك نقطه‌اي شپارد و همكاران و يك نقطه‌اي واليانتزاس و همكاران در صورت افزودن سوپر جاذب به خاك مورد ارزيابي قرار گرفت. با استفاده از نرم‌افزار SIRMOD و مدل هيدروديناميك كامل، مراحل آبياري شبيه‌سازي شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه كمترين ميانگين خطاي نسبي (RE) در پيش‌بيني مقدار آب نفوذ يافته در روش اليوت و واكر برابر با 1.88 و بيشترين خطاي نسبي (RE) در روش شپارد و همكاران برابر با 20.79 درصد شد. نتايج مطالعه نشان داد كه در پيش‌بيني زمان پيشروي ميانگين خطاي استاندارد در روش اليوت و واكر با 1.02 درصد كمترين درصد خطا و بيشترين مقدار آن با 22.13 درصد در روش شپارد و همكاران بود و در پيش‌بيني زمان پسروي روش اليوت و واكر (1.62 درصد) داراي كمترين خطاي استاندارد بود. نتيجه‌گيري: نتايج اين مطالعه نشان داد كه در پيش‌بيني حجم آب نفوذ يافته، زمان پيشروي و زمان پسروي در آبياري جويچه‌اي، رابطه اليوت و واكر بهترين برآورد را داشت و افزايش غلظت پليمر سوپر جاذب و مراحل آبياري درصدهاي خطا در روش اليوت واكر و روش شپارد و همكاران، در مراحل پيشروي و پسروي روند كاهشي را نشان داد.