پتانسيل جذب عناصر سنگين توسط گونه هاي مرتعي گون و كلاه ميرحسن از خاك ( مطالعه موردي: مراتع اطراف كارخانه سيمان فيروزكوه)

در اين تحقيق توانايي گياهان مرتعي گون و كلاه ميرحسن در جذب و تجمع فلزات سنگين مانند كادميوم، سرب، مس، روي و كروم در اطراف كارخانه سيمان فيروزكوه بررسي شد. نمونه برداري از خاك و پوشش گياهي در فواصل 500، 1500 و 2500 متر از مركز كارخانه، به روش سيستماتيك تصادفي انجام شد. تعداد 2 گونه گياهي از قبيل گون و كلاه ميرحسن با 3 تكرار (جمعا 18 نمونه از گياه و 18 نمونه از خاك ريزوسفري) در قالب طرح آزمايشي بلوكهاي كاملا تصادفي آزمايش گرديد. در اين آزمايش نمونه ها با استفاده از روش هضم اسيدي و با استفاده از دستگاه جذب اتمي تعيين گرديد. نتايج به دست آمده از روش آماري آناليز واريانس حكايت از اين داشت كه غلظت عناصر كادميوم و روي در گونه هاي گون و كلاه مير حسن و غلظت سرب در اين گونه ها با فاصله از كارخانه به ترتيب از روند افزايشي و كاهشي برخوردار بوده است. همچنين غلظت كروم در گونه كلاه ميرحسن سير نزولي داشته است. مقايسه ميانگين عناصر سنگين در اندام هاي مختلف گونه ها نشان داد كه غلظت عناصر مس، سرب و روي در گونه گون و غلظت عناصر كادميوم و سرب در گونه كلاه ميرحسن در برگ بيشتر از ريشه و ساقه مي باشد. با استفاده از آزمون Test-t مقايسه بين دو گونه مورد بررسي قرار گرفت و تعيين شد كه غلظت كادميوم و روي در گونه كلاه ميرحسن به ترتيب 0/02 و 1/50 ميلي گرم در كيلوگرم بيشتر بوده است و در مورد عنصر سرب گونه گون به ميزان 0/19 ميلي گرم در كيلوگرم غلظت بيشتري را به خود اختصاص داده است. همبستگي بين عناصر موجود در خاك و گونه ها نشان داد كه عناصر مس، كادميوم، سرب و كروم در گونه گون و عناصر مس، روي و سرب در گونه كلاه ميرحسن با اين عناصر در خاك ارتباط معني داري (05/.>P) برقرار كرده اند. بنابراين با توجه به آلودگي بيشتر گياهان نزديك كارخانه، مي توان استنباط كرد كه مهمترين عامل تجمع فلزات سنگين سرب و كروم در گونه هاي مورد مطالعه، ناشي از آلودگي جوي حاصل از مجاورت به كارخانه بوده است. در اين راستا پيشنهاد مي گردد از گونه هاي يادشده براي پاكسازي اين عناصر از خاك آلوده استفاده گردد. همچنين توصيه مي شود تمهيدات لازم در ارتباط با مصرف اين گونه ها توسط دام در اطراف كارخانه انجام شود.